Kick-off Nd Duurzaamheidschallenge

  • 04 februari 2019
  • Thea van Setten

Hoe kun je in je eigen project bestendige oplossingen bedenken voor duurzaamheid en tegen welke problemen loop je dan aan? Die vragen stonden centraal tijdens de kick-off van de Nd Duurzaamheidschallenge op 24 en 25 januari 2019 in het LEF future center. Tien verbeterteams van Rijkswaterstaat, Rijksvastgoedbedrijf, ProRail en één waterschap gaan in het komende half jaar deze uitdaging met elkaar aan.

Manifest

De urgentie van duurzaamheid is inmiddels algemeen bekend. Het is één minuut voor twaalf: er moet wat gebeuren. Ook in de publieke bouw- en infrastructuur sector is dat besef ten volle doorgedrongen. Directeuren van diverse organisaties uit deze sector (o.a. Rijkswaterstaat, Rijksvastgoedbedrijf en ProRail) hebben onlangs een manifest in ontvangst genomen waarin de opstellers pleiten voor versnelling van verduurzaming in publieke bouw- en infrastructuur projecten. Het aanbieden van dit manifest is tevens de start van een gezamenlijk leerproces om actief bij te dragen aan het uitwerken van deze duurzaamheidsambitie. Om hier concreet invulling aan te geven heeft Neerlands diep, met steun van verschillende partijen uit het werkveld, een duurzaamheidschallenge opgezet. Een unieke leerervaring om een steentje bij te dragen aan een meer duurzame wereld.

Verbeterteams

Het enthousiasme is groot tijdens de kick-off van de duurzaamheidschallenge. Maar liefst tien teams nemen deel aan dit interactieve duurzaamheidsprogramma van Neerlands diep. Zes van Rijkswaterstaat met ludieke namen als “Tunnelvisie”, “LED’s do it”, “Het roer om”, en  “De Meesterkoks”, “DIT” en “IKIGAI”. Twee teams van ProRail (“Stoer Groen Station” en “The Green team”) doen mee, één van het Rijksvastgoedbedrijf  (“CAP Green”) en één van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (“Lefdijk”). De verbeterteams bestaan tenminste uit drie personen, die voor verschillende organisatieonderdelen werken. Op die manier kan de duurzaamheidsambitie zo goed mogelijk geborgd worden.

Ambities

Bij de kick-off lichten de tien verbeterteams, tijdens een pitch van één minuut, toe hoe zij de duurzaamheidschallenge binnen hun project gaan aanpakken. Ambities als: samen zoeken naar impulsen om van afval grondstoffen te maken, het aanbrengen van LED-verlichting en zonnepanelen, compleet zelfvoorzienende circulaire gebouwen en infrastructuur, energie-neutrale tunnels, adaptief ontwerpen en het borgen van duurzaamheid in de standaard werkwijze. Kortom het ambitieniveau ligt hoog. De ambitie van Neerlands diep met deze challenge ligt zo mogelijk nog hoger. Neerlands diep wil de aanpak van verduurzaming van projecten versnellen en zo breed mogelijk verspreiden. Om dat te kunnen bereiken heb je in eerste instantie verbinding nodig tussen alle organisaties die zich met verduurzaming bezig houden. Deze duurzaamheidschallenge is daarvoor een eerste stap. Al tijdens deze eerste twee sessies (op 24 januari was er een startsessie om de doelen van de verbeterteams duidelijk te krijgen) blijkt dat het met de verbinding wel goed zit. Diverse teams hebben al kennis uitgewisseld en elkaar gevonden in het verwezenlijken van hun doelstelling. Ook vanuit de zaal wordt steun aangeboden om het doel te bereiken.

Visueel verslag van de startsessie van de Nd Duurzaamheidschallenge op 24 januari jl.

Smart solutions

Aan inventiviteit geen gebrek tijdens de presentatiesessies van de verschillende projecten. Zo kan een gebouw zich bijvoorbeeld zelf onderhouden, door dataverkeer dat via de glasvezelkabel met de buitenwereld communiceert. Het gebouw kan dan zelf aangeven waar de problemen zitten. Bijvoorbeeld dat de temperatuur in bepaalde ruimten te hoog is. Of dat er installaties of onderdelen daarvan kapot zijn. Nog een stap verder is een robot die het probleem in het gebouw oplost. Zo komen er nauwelijks mensen meer aan te pas. Hier snijdt het mes aan twee kanten. Zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer hebben belang bij deze duurzame oplossingen, die voor een efficiëntere bedrijfsvoering zorgen. Of wat te denken van de bijenhotels bij het stoere groene station in Maastricht Noord. Die vergroten de ecologische waarde en dragen daarmee – naast LED-verlichting, zonnepanelen en andere duurzame bouwmaatregelen – bij aan het totale duurzaamheidsplaatje.

In de brainstormsessie kwamen ook camera’s  met wissers voorbij, die in tunnels ingezet zouden kunnen worden en zelf herstellend asfalt en -metalen. Een andere invulling voor smart solutions is dat de gevonden duurzaamheidsmaatregelen voor álle gebouwen c.q. infrastructuur ingezet kan worden. Zo wordt bijvoorbeeld door “De Meesterkoks’ (een team dat betrokken is bij de planstudie van het project A6 Lelystad) geopperd dat de duurzaamheidsmaatregelen niet aan het toeval overgelaten moeten worden, maar geborgd moeten worden in de standaard werkwijze van een organisatie.

Regelgeving

Uit een rondje langs de verschillende verbeterteams blijkt dat de knelpunten om de duurzaamheidsambitie te bereiken veelal niet in de technische oplossingen zitten. Verschillende teams geven aan vooral aan te lopen tegen de bestaande regelgeving, die belemmerend kan werken vanuit duurzaamheidsperspectief. Zo blijken bijvoorbeeld de regels uit de Landelijke Tunnel Standaard (waar alle tunnels van Rijkswaterstaat aan moeten voldoen), niet altijd voldoende ruimte te laten voor duurzaamheidsmaatregelen. Daar komt nog eens bij dat duurzaamheidsmaatregelen moeilijk meetbaar gemaakt kunnen worden, waardoor het lastig is om doelen te stellen waar je concreet op afgerekend kunt worden. Ook in andere teams wordt aangegeven dat ze bij de uitvoering van duurzaamheidsmaatregelen vaak tegen bestaande regelgeving oplopen. Bij het team “IKIGAI” (dat betrokken is bij het beheer en onderhoud van alle vastgoedobjecten van Rijkswaterstaat) bijvoorbeeld zit het probleem in het verkrijgen van toegang tot datasystemen. Die zijn zwaar beveiligd en vooralsnog niet toegankelijk voor derden, waardoor het uitwisselen van dataverkeer met de buitenwereld vrijwel onmogelijk is.

Organisatorische belemmeringen

Een ander punt dat genoemd wordt tijdens de presentaties zijn de belemmeringen in de eigen organisatie waar mensen tegen aan lopen. Soms heeft dit te maken met angst om bestaande protocollen en werkwijzen los te laten. In andere gevallen blijkt de duurzaamheidsgedachte nog niet in alle lagen van de organisatie te zijn doorgedrongen. In die gevallen zal er aan een cultuuromslag gewerkt moeten worden. Een mogelijkheid die wordt genoemd om dit organisatorische probleem te tackelen is het opnemen van de duurzaamheidsmaatregelen in de eisen en in de standaard werkwijze. Op die manier kan het op uniforme wijze bij alle projecten worden toegepast. Ook zullen er methodes bedacht moeten worden om de duurzaamheidsdoelen meetbaar en controleerbaar te maken.

Het gebrek aan samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer kan eveneens belemmerend werken bij het uitvoeren van duurzaamheidsmaatregelen. In veel gevallen is er sprake is van tegengestelde belangen. De opdrachtnemer zal in sommige gevallen overtuigd moeten worden van het belang van duurzaamheid. Het kan ook zijn dat juist aan opdrachtnemerskant slimme oplossingen bedacht zijn om het project duurzamer te maken. Het is zaak om vanaf het begin van het project hierover in gesprek te gaan en samen tot duurzaamheidsoplossingen te komen.

“Gaan voor duurzaam”

De kick-off van de Nd Duurzaamheidschallenge heeft een ambitievolle en enthousiaste leersituatie opgeleverd om de verduurzaming van projecten te versnellen en met consistente oplossingen te komen. In het komende half jaar zullen de teams verder werken aan het uitbouwen en verfijnen van verduurzaming van hun eigen projecten. Op 25 juni 2019 presenteren zij hun resultaten.

Parallel aan de duurzaamheidschallenge is Neerlands diep gestart met de serie “Gaan voor duurzaam”. In de vijf films, kan nog meer inspiratie worden opgehaald voor een duurzame aanpak van publieke bouw- en infrastructuur projecten.

Bekijk hier de eerder verscheen afleveringen: aflevering 1: De Afsluitdijk , aflevering 2: 7 Square Endeavour, aflevering 3: Testomgeving Rijswijk, aflevering 4: Driebergen-Zeist en aflevering 5: Rotterdam A16.

 

Reageer

Ook interessant

  • Nieuws
  • Nd Duurzaamheidschallenge: Ga jij ook voor duurzaam?

Neerlands diep start op 24 januari 2019 een duurzaamheidschallenge voor deelnemers en alumni van Nd Brug, Nd Kern en Nd Top en betrokkenen uit het Nd Projectennetwerk. In deze challenge werk je aan een concrete uitdaging rond de verduurzaming van jouw project.

lees meer
  • Nieuws
  • Manifest versnelling verduurzaming bouw- en infraprojecten gelanceerd

Op 10 oktober was de dag van de duurzaamheid. Een passend moment voor de deelnemers aan het Nd lerend netwerk Duurzaamheid in projecten om hun gedeelde ambitie om de verduurzaming van bouw- en infraprojecten te versnellen, kracht bij te zetten door het aanbieden van een Manifest versnelling verduurzaming bouw- en infraprojecten.

lees meer
  • Nieuws
  • Gaan voor Duurzaam – A16 Rotterdam

Voor de vijfde en tevens laatste aflevering in de reeks gingen we op bezoek bij de A16 Rotterdam van Rijkswaterstaat en de combinatie De Groene Boog. Een duurzame tunnel onder een druk bezocht stadsbos, een flinke uitdaging. Wij spraken Stefan van der Voorn, contractmanager van Rijkswaterstaat en Harbert van der Wildt van De Groene Boog. 

lees meer