• 11 december 2015
• Florence Tonk

Visualisatie van de Knoop

Over het project

In 2012 kocht het Rijksvastgoedbedrijf de oude Knoopkazerne aan de Croeselaan in Utrecht van het Ministerie van Defensie. Het complex wordt duurzaam getransformeerd tot rijkskantoor. Van het bestaande gebouw wordt het casco grotendeels hergebruikt. Daarnaast wordt circa 10.000 vierkante meter bijgebouwd. Vanaf 2018 zullen verschillende rijksdiensten hun intrek nemen in het complex. Het stedenbouwkundig plan omvat in de eerste fase een gedeeltelijke sloop en bouw van het nieuwe rijkskantoor met 22.500 vierkante meter kantoren, ca. 6000 vierkante meter vergader- en congresruimte, 200 parkeerplaatsen en een fietsenstalling. Ook verkocht het Rijksvastgoedbedrijf de grond voor 40.000 vierkante meter kantoorontwikkeling aan de NS.

Over de procesmanager

Peter Eitjes, procesmanager van Rijkskantoor de Knoop, studeerde Bouwkunde aan de TU Delft en kwam al snel na zijn studie terecht bij de Rijksgebouwendienst, nu het Rijksvastgoedbedrijf. Bij een recente bijeenkomst over menstypen binnen organisaties kwam hij als ‘innovator’ uit een test. Peter Eitjes vond het een eyeopener: “De menselijke kant van een project is ontzettend belangrijk maar daar wordt nog onvoldoende op gestuurd. Een goede mix van karakters maakt een evenwichtig team. Eigenlijk zou je zo’n test moeten afnemen voor je een projectteam samenstelt.”

Waar staan jullie nu in het project?

“De aanbesteding is achter de rug, in januari beginnen we met asbestsanering en gedeeltelijke sloop en in mei 2016 begint de bouw. De aanbesteding ging volgens het DBFMO-principe: Design, Build, Finance, Maintainand Operate. De eerste keer dat ik met dit type aanbesteding werkte was tijdens de bouw van het kantoor voor de Belastingdienst en Dienst Uitvoering Onderwijs in Groningen. Daar maakten we samen met de gemeente een stedenbouwkundig plan voor ongeveer 6 hectare met hoogbouw, maar ook een stadstuin met commercieel paviljoen. Dat project was een leerzame en inspirerende ervaring waarbij ik niet alleen de aanbestedingsfase, maar ook de bouw, oplevering en een aantal jaren gebruik meemaakte. Het was mijn kindje, dat project, en het was mooi om te zien dat de oorspronkelijke ambities van het plan ook gerealiseerd werden. Die kennis en ervaring neem ik mee naar het project Rijkskantoor de Knoop.”

Waarom sluiten jullie je aan bij Neerlands diep? 

“De nieuwsbrief lees ik al en ik vind dat er binnen het netwerk geweldige onderwerpen worden besproken. Ik was dit najaar bij een bijeenkomst van Neerlands diepgang over dienend leiderschap, en vond dat persoonlijk erg inspirerend. Ook het thema ‘conflicten’ tijdens de Neerlands diepgang van 15 december aanstaande vind ik zeer relevant. Conflict is een belangrijk thema waar veel te weinig aandacht aan wordt besteedt binnen ons vak. Zo is een goed contract belangrijk maar het liefst houd ik het in de la, het is je bottom line optie. Dat moment moet je voor zijn. Verder ben ik geïnteresseerd in de spiegels en evaluaties van Neerlands diep. Er valt veel te leren over samenwerken. Ik moet ook eerlijk zeggen dat mijn team wel moet wennen aan het idee van kennisdelen, dat ze daar tijd in moeten stoppen, dat het zinvol is. Dat besef moet groeien. Waar we ook erg in geïnteresseerd zijn, is om meer te leren over het systematiseren van samenwerking: hoe meet je of deze voldoet? Is het geworden waar je op hoopte? Ook wil ik graag beter weten waar de kennis en expertise zich bevind binnen de overheid. Ik ben blij dat Neerlands diep die kennisuitwisseling faciliteert en bevordert.”

Wat kunnen andere projecten van jullie leren?

“Volgens mij zijn er drie typen rendement aan een bouwproject: voor de gebruikers, financieel en voor de omgeving. Wordt de stad er blij van? In Groningen leerde ik veel over het belang van samenwerking, daarom wilde ik dat als criterium meenemen in de aanbesteding voor het nieuwe Rijkskantoor. Dat ging tegen de stroom in want niet alle collega’s waren hier voor. Het zijn zachte criteria die je dan meeneemt, moeilijk meetbaar. Maar het is gelukt. Naast gebruikswaarde, toekomstwaarde en belevingswaarde hebben wij de criteria duurzaam partnerschap en gastheerschap laten meewegen in de aanbesteding. Met een behoorlijk gewicht van 45-50 procent. Om tot een keuze te komen hebben we interviewtechnieken van Rijkswaterstaat geleend, uit de methode Best Value Procurement. We konden niet dat hele procedé uitvoeren omdat we een eigen vaste aanbestedingsvorm hebben die we niet zomaar los kunnen laten. Maar het interviewen van partijen hebben we ingepast en die keuze is zinvol en houdbaar gebleken. Als winnaar kwam het consortium R Creators uit de bus; een samenwerking van Strukton, Facilicom en Ballast Nedam.”

Wat zijn uitdagingen voor jullie project?

“Ten eerste is dat de continuïteit van de teams. Ten tweede wil je de ambities en doelen helder houden. En tot slot is misschien de grootste uitdaging de flexibiliteit van je project. Hoe blijf je meebewegen in een complexe omgeving die voortdurend verandert? Wij willen gebouwen die ‘blijvend toonaangevend’ zijn en daar moet zowel de opdrachtgever als opdrachtnemer open voor staan. En dingen gáán veranderen. De conjunctuur verandert, het politieke klimaat maar ook de manier waarop een gebouw gebruikt wordt, de manier waarop mensen werken, de eisen die hieraan gesteld worden. Er zit soms wel tien jaar tussen planning en oplevering, en een gebouw gaat tientallen jaren mee. Hoe beweeg je mee in dat voortschrijdend inzicht?”