- 17 oktober 2014
- Jenny Kamstra
Tijdens het webinar van maandag 13 oktober vertelden achtereenvolgens de projectmanager, de bouwmanager en de omgevingsmanager van project Randstadspoor over hun inzet van geweldloze communicatie. Ze beschreven de aanleiding ervoor en gingen in op wat ze als team en als individu geleerd hebben dankzij geweldloze communicatie. Voor alle drie de teamleden geldt dat de belangrijkste les die ze geleerd hebben, is om niet direct te reageren. Ze nemen sinds hun training geweldloze communicatie de tijd te bedenken wat er bij henzelf leeft en waarom de ander zegt wat hij zegt en doet wat hij doet.
Waarom kozen jullie voor de inzet van geweldloze communicatie?
Projectmanager Gerrit ten Klooster hierover: ‘er waren een aantal omwonenden van ons project Randstadspoor die zeer frequent en zeer intensief contact zochten met onze afdeling Publiekscontacten. Deze afdeling vroeg ons als project om hier een oplossing voor te vinden. Ik was mij bewust van de uitspraak van Steven Covey: ‘Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg’. Ik wist dus dat we het over een andere boeg moesten gooien. Toen las ik een interview met Jan Carel van Dorp van het Nederlands Centrum voor Geweldloze Communicatie. Eind 2012 had ik een gesprek met zijn collega Susana Rusch om te bespreken of geweldloze communicatie iets zou zijn voor ons als project en projectteam. Nu zijn we twee jaar verder en het heeft ons heel veel opgeleverd. Ook voor mijzelf. Ik had al jaren in mijn persoonlijk ontwikkelplan staan dat ik wilde leren het gevoel in mijn communicatie te brengen. Geweldloze communicatie biedt dat. Wat ik al jaren wilde, heeft geweldloze communicatie me gebracht.’
Wat heeft geweldloze communicatie jullie als team gebracht?
‘De inzet van geweldloze communicatie heeft ons sterk geholpen in de relatie met onze stakeholders. We zijn dankzij deze methode meer te weten gekomen over wat nou werkelijk de behoefte is van de mensen in de omgeving waarin we werken.’
Wat doe je dan nu wezenlijk anders dan voorheen?
Gerrit: ‘Ik sta veel nadrukkelijker stil bij wat mijn eigen behoeftes zijn. En als ik iets waarneem stel ik mijn oordeel uit. Want wie oordeelt stopt met kijken. Ik probeer er bewust pas later iets van te vinden en eerst te bepalen wat er nou eigenlijk gebeurt, bij mezelf en bij mijn gesprekspartner.’
Gerrit staat zijn stoel af aan Tjarco Tiegelaar, bouwmanager voor de spooruitbreiding tussen Lunetten en Utrecht Centraal, een onderdeel van Randstadspoor.
Tjarco, hoe reageerde jij op het idee van een training geweldloze communicatie?
‘Ik was ervan overtuigd dat we dit in concrete situaties konden gebruiken. Bij geweldloze communicatie probeer je achter de discussie te kijken. Het is de kunst om naar iedere vraag met een open blik te kijken. We kregen als project veel opmerkingen over geluidsoverlast, stof, trillingen. Dan geraak je al snel in een welles-nietes discussie. Het voordeel van geweldloze communicatie dat ík heb gemerkt, is dat je beter leert begrijpen waar een vraag vandaan komt, waar de frustratie zit. Dat helpt. Het mooie is dat we nu juist van kritische stakeholders complimenten krijgen. Ze zeggen ‘Jullie doen het goed, maar ik heb nu toch echt een opmerking.’
Maar wat doe je dan precies?
‘De theorie zegt dat je met jezelf begint. Je maakt open en transparant je eigen behoefte kenbaar. Daarna vraag je naar de behoeften van de ander. Dat is heel belangrijk, want iedereen wil gehoord worden.’
Wat is jouw advies aan collega-bouwmanagers?
‘Mijn advies aan collega’s is vooral: neem de tijd. Probeer niet je automatische gedrag te vertonen, maar verdiep je in wat er gebeurt bij jezelf en bij de ander.’
Tjarco staat de stoel naast Guido af aan omgevingsmanager Marielle Frumau.
Marielle, hoe ben jij in aanraking gekomen met geweldloze communicatie?
‘Gerrit ten Klooster kwam met het idee. Kijk, er zitten 10.000 omwonenden, ambtenaren, maar ook collega’s, op onze tribune die allemaal iets van ons project vinden. Wij merkten dat bepaalde meningen en klachten voortdurend terugkwamen. Wij zijn naar buiten gegaan. We hebben deze training gevolgd, maar we hebben ook een spreekuur, een klankbordgroep, informatieavonden, alles om maar op te halen wat er leeft, om contact te houden. Door geweldloze communicatie te gebruiken ontdekken we wat er buiten leeft en kunnen we dat goed delen met het projectteam.’
Wat heb jij meegemaakt?
‘Allereerst wil ik aangeven dat het duivels moeilijk is om geweldloze communicatie in te zetten. Het gebeurt me nog regelmatig dat ik een vraag krijg en direct antwoord begin te geven. Vaak realiseer ik me al snel dat dit niet is wat de ander wil horen. Dan ga ik op zoek naar de achtergrond van de vraag. Ik vraag mensen wat ze willen weten. Ik vertel ze dat ik ze graag wil helpen en vraag hen waarbij ik iets voor hen kan betekenen. Het mooie van geweldloze communicatie is ook dat je duidelijk kunt aangeven wat jouw behoeftes zijn en wat binnen jouw mogelijkheden ligt. Je kunt juist op een geweldloze manier grenzen stellen.’
Geef eens een voorbeeld van een praktijksituatie.
‘Er was een mevrouw die aangaf dat zij er problemen mee had dat wij midden in de nacht lawaai maakten. Dus ik begon te vertellen waarom wij ’s nachts aan het spoor werken, namelijk omdat er overdag treinen rijden. Maar zij bleek niet alleen maar wakker te liggen van ons maar ook door haar thuissituatie. Dan heeft zij er natuurlijk niets aan als ik alleen in ga op ons werk.’
Hoe vind je het om met geweldloze communicatie te werken?
‘Ik vind geweldloze communicatie heel rijk. De kern is dat je goed voor jezelf zorgt. Je bedenkt eerst waar je eigen behoeftes liggen. Je gaat ook goed voor de ander zorgen. Je zegt: ‘Ik hoor wat u zegt, is dit wat u bedoelt?’ Maar het valt niet mee om het toe te passen. Voordat je het hebt geautomatiseerd, ben je een paar jaar verder. Het vergt veel training en tijd. Maar ik zou het elk projectteam zeer aanraden. Je krijgt goed kijk op wat er leeft in je omgeving.’
