• 12 mei 2016
• Jenny Kamstra

Visual van Schiphol met daarop zichtbaar het A-gebied.

“Willen we de positie van Schiphol versterken, en de rol blijven houden van internationaal knooppunt, dan is er werk aan de winkel. De ontwikkeling van een nieuwe pier en terminal maakt deel uit van een breder programma. De luchthaven staat aan de vooravond van een grootschalig uitbreidingsplan”, zegt projectdirecteur Gerard Geurtjens.

‘Schiphol’ en ‘groei’ zijn al decennialang onderwerp van gesprek bij omwonenden, de politiek en milieubewegingen. In het programma komt er in termen van het totale Schiphol-kavel geen millimeter bij, zodat ‘inbreiding’ in feite toepasselijker is dan ‘uitbreiding’.

Alle reden om in actie te komen

“De nieuwe pier plus terminal komt ten zuiden van Schiphol Plaza te liggen, direct naast de verkeerstoren. “Er is alle reden om in actie te komen. De groei van het aantal passagiers gaat snel. Zo is ook het huidige NS-station te krap: het ziet inmiddels twee à drie keer meer reizigers dan waarvoor het is ontworpen. Dit geldt eveneens voor het busstation. Daarnaast worden vliegtuigen steeds groter, dus het vraagt meer ruimte aan de gates om ze te huisvesten. We staan in Europa op nummer vijf achter Heathrow, Charles de Gaulle, Frankfurt en Atatürk in Istanboel. Belangrijk om deze positie te behouden.”

Carrière

Gerard begon zijn carrière als politieofficier, werkte daarna voor consultancybureau Berenschot, maakte een uitstap als projectdirecteur bij ABN AMRO, en werd CIO bij Transavia en daarnaast directeur van de projectenafdeling op Schiphol. In eerste instantie was dat ‘voor erbij’. Maar algauw vroeg het zijn volledige aandacht.

Land- en luchtzijdig

“Het uitbreidingsprogramma van Schiphol omvat een landzijdig en een luchtzijdig deel. Het spreekt voor zich: onder landzijdig vallen bijvoorbeeld het busstation, de parkeergarage, het NS-station en het werk aan de weg. Aan luchtzijdige kant de locatie waar de vliegtuigen komen en afgehandeld worden, de nieuwe pier valt daaronder en de nieuwe terminal.” Het is dat deel waaraan Gerard als projectdirecteur dagelijks werkt in een omgeving met een unieke dynamiek.

Planning

“Kenmerk van een planning is dat het een verwachting schept. De indicatieve planning is dat de pier in 2019 klaar is. De nieuwe terminal leveren we volgens planning in 2023 op. Vanaf dat moment kunnen we er jaarlijks zo’n 14 miljoen reizigers in verwelkomen. De pier krijgt voor vliegtuigen aan de zuidzijde een flexibel karakter, wat inhoudt dat er plaats is voor in totaal drie wide- óf elf narrowbody’s.”

Een narrowbody is een vliegtuig met één gangpad en twee rijen stoelen van twee of drie stoelen per rij. Een widebody is een vliegtuig met twee of meer gangpaden. Widebody’s hebben meestal een rompdiameter van zes meter of meer. De flexibiliteit zit ‘m in de aard van de opstelplaatsen: ze kunnen door beide typen toestellen gebruikt worden. Op de plek van één wide body kunnen twee narrow body’s staan.

Uitdagingen

De besluitvormingsfase van het project is onlangs met de ondertekening van de aandeelhouders afgerond. Schiphol is een smeltkroes van partijen met elk een eigen belang. Het is een ecosysteem, een stad op zich, met een bonte mix van bewoners: klanten – de airlines -, de Koninklijke Marechaussee, Douane, winkels en horeca. Gerard: “Die veelheid en verscheidenheid is een van de uitdagingen voor het stakeholdersmanagement. De belangen zijn evident: naast de internationale hubfunctie en de omzet die de tientallen miljoenen reizigers genereren, zorgt Schiphol – mét de partners – voor 350.000 directe en indirecte banen en, dankzij de ruim 300 directe bestemming vanaf Schiphol naar de gehele wereld, voor een uitstekend vestigingsklimaat voor multinationals.”

Voorts noemt Gerard de korte doorlooptijd – 2023 lijkt ver weg, maar over zeven jaar moet het werk gedaan zijn – én de verbouwing met de winkel open, terwijl het steeds drukker wordt tussen de schappen. “We zetten de zaak totaal op z’n kop maar de passagiers moeten daar zo weinig mogelijk van merken.” En dan is er de uitzonderlijke werklocatie, die vraagt om tijdelijke maatregelen en bijzondere bouwlogistiek. “Alles wat je aan het luchtzijdige deel van Schiphol doet, moet door de security. Of je nu een timmerman bent of een bouwmanager die op bezoek komt. Iets heel anders dan een project in een groen weiland waar een spoorlijn of tunnel moet komen.”

Kennis halen en brengen

Dat brengt hem op de reden van toetreding tot Nd-projecten. “In mijn netwerk heb ik mensen die betrokken zijn bij Neerlands diep. Van hen hoorde ik goede verhalen over wat projecten voor elkaar kunnen betekenen. Dat zette mij aan het denken, wat leidde tot daadwerkelijke aansluiting bij het projectennetwerk. Hoe wil ik het netwerk inzetten? We willen leren van anderen en stellen advies van collega-projectdirecteuren op prijs.”

Schiphol heeft in het honderdjarig bestaan keer op keer een metamorfose doorgemaakt. De gemene deler is dat passagiers daar zo weinig mogelijk hinder van ondervinden. “De kennis die het project kan inbrengen in het netwerk, heeft dan ook vooral te maken met ‘verbouwen met de winkel open’ in een omgeving waar de factor tijd allesbepalend is. Daar zijn wij goed in.”

Zo is in 1988 begonnen met de realisatie van onder meer verhoogde voorrijwegen, spoorverdubbeling voor de hogesnelheidstrein en de bouw van een nieuwe verkeerstoren. Ook zagen terminal West en een nieuw NS-station met Schiphol Plaza het licht, Lounge 2 werd uitgebreid en de D- en B-pier werden verlengd. In 2005 opende Schiphols zevende pier – de H-pier – en kwam de renovatie en uitbreiding van Lounge 1 gereed. En vorig jaar werden vier nieuwe centrale securityfilters in het niet-Schengen gedeelte van de terminal in gebruik genomen.

Een pessimist zou het uitbreidingsprogramma van nu een sprong in het duister kunnen noemen. “Bedenk dat de wegen op Schiphol zijn aangelegd in de jaren tachtig en negentig. De kennis en ervaring van toen is vrijwel verdwenen. Juist die kennis, met name op het gebied van weginfra, hebben we hard nodig. Ik zal ook zeker mijn collega die projectdirecteur is van het landzijdige deel van het uitbreidingsprogramma meenemen naar Neerlands diep, bijvoorbeeld om meer inzicht te krijgen in MIRT-studies.”