Projectennetwerk

ERTMS

ERTMS (European Rail Traffic Management System) is een samenwerkingsverband van ProRail, NS en ministerie van Infrastructuur en Milieu. ERTMS is een nieuw Europees systeem, waarbij technische spoorintelligentie voor de beveiliging naar de trein en de bijbehorende infrastructuur wordt gebracht. De opgave van het programma is groot en complex, omdat het bestaande treinmaterieel gefaseerd uit gebruik moet worden gehaald voor de ombouw en omdat al het treinpersoneel geschoold moet worden om met het nieuwe systeem te kunnen gaan werken. Kortom, een complexe operatie: “Samen is de enige manier.”

Het project

ERTMS is een programma met als status ‘Groot Project.’ De afkorting staat voor European Rail Traffic Management System. Dit nieuwe systeem wordt in plaats van het verouderde ATB-systeem geplaatst op de belangrijkste spoortrajecten in Nederland, en zal op den duur het hele oude systeem vervangen. Daar komen veel zaken bij kijken, waaronder een aanpassing van het materieel (de treinen), opleiden van machinisten en verkeersleiding, en aanpassingen aan het spoor. ERTMS is veiliger, vergemakkelijkt treinverkeer over landgrenzen en maakt de benutting van het bestaande spoornetwerk efficiënter. Het maakt kortere reistijden mogelijk vanwege hogere snelheden en met ERTMS passen er meer treinen op het spoor.

Wat maakt project ERTMS bijzonder?

Wim Fabries (Programmamanager): “De invoering van ERTMS gaat een systeemsprong voor de spoorsector opleveren zonder dat reizigers, of andere buitenstaanders dat in de gaten zullen hebben. De oorsprong lag in een aanbeveling van de commissie Kuiken. Die zei dat als je stappen wilt maken op het spoor, er een ander systeem nodig is.” Het huidige ATB-systeem werkt met seinen en stamt nog uit de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw, legt Willem de Graaf (contractmanager) uit. “ERTMS biedt veel meer mogelijkheden. Ten eerste meer veiligheid, ten tweede kan er straks sneller op het spoor worden gereden, de capaciteit wordt vergroot omdat treinen dichter op elkaar kunnen rijden en het is inter-operabel, wat betekent dat het eenvoudiger door internationale vervoerders kan worden gebruikt.” Op dit moment zitten ze in de planuitwerkingsfase. Wim: “We zijn alles aan het toetsen aan de vijf doelen die Willem net opsomde. Maar naast een vernieuwing met een systeemsprong, is het ook een platte vervangingsfase. Het ATB-systeem is verouderd. Misschien is het meest bijzondere aan dit programma nog wel dat we een nieuw systeem in de oude, bestaande omgeving moeten inbouwen. Dat is behoorlijk complex.”

Waarom treden jullie toe tot Neerlands diep?

Vanwege de verbinding met andere complexe projecten, aldus Willem. “Ons programma is technisch complex, maar ook qua samenwerking best ingewikkeld. We willen daar graag met anderen over praten. Hoe pak je dit aan? Hoe beheers je dat? En natuurlijk willen we van elkaar leren.”

Belangrijk onderwerp voor ERTMS is de governance in de volgende fase, daar houdt Willem zich mee bezig. Wim: “De governance zou ik graag met andere projecten willen bespreken. Wat kunnen we van hen leren? We hebben onlangs een review laten doen met o.a. de projectdirecteur van het project A2 Maastricht. We zijn in Denemarken gaan kijken, waar ERTMS ook wordt ingevoerd. De Denen lopen tenminste vijf jaar voor op Nederland dus dat is heel waardevol. Als je bij anderen gaat kijken zie je hoe iets anders kan, maar bevestiging krijgen is ook erg fijn.”

In Denemarken zagen ze de testomgeving voor ERTMS in gebruik, vertelt Willem. “Dat waren heel veel mensen met heel veel apparatuur bij elkaar. Die enorme schaal maakte het tastbaar en dat is belangrijk want tot nu toe gebeurde alles hier nog op papier. In Denemarken zagen we dat het echt een uitrolfabriek wordt, van spoor naar spoor. Alle machinisten moeten een nieuwe opleiding volgen en daar tijd voor vrijmaken in hun schema’s.” Daarom juicht Wim ook de internationale activiteiten binnen Neerlands diep toe: “Wat wij doen gebeurt maar op een paar plekken in Europa. Zo’n werkbezoek geeft veel focus en maakt het werk heel concreet.”

Wat zou je van andere projecten willen weten? Met andere woorden: wat willen jullie uit het netwerk halen?

Wim heeft al een aantal vragen en onderwerpen bedacht: “Hoe ga je om met de bestuurlijke omgeving? Hoe regel je de governance? Wat kunnen anderen ons leren op gebied van omgevingsmanagement en communicatie? Op dit moment zijn we met de planuitwerking nog erg naar binnen gericht maar daar zal snel verandering in komen.”

Willem beschouwt de communicatie als een uitdaging. “Daar zou ik graag met anderen over willen sparren. De urgentie van ERTMS is best lastig uit te leggen: wat zijn wij aan het doen? De beveiliging van het spoor is iets waar mensen weinig van merken. We hebben zelfs nu nog één van de meest veilige spoorsystemen van Europa. Waarom moet dit dan toch vernieuwd worden? Wij faciliteren straks de vervoerders die door dit nieuwe systeem sneller kunnen gaan rijden en meer treinen kunnen inzetten. Als zij dat willen. Het gaat voor gebruikers van het spoor voordelen opleveren, maar het blijft vrij abstract.” Wim beaamt dit: “We hebben al een goed en veilig systeem, heel anders dan in België waar duidelijk een inhaalslag gemaakt moet worden. Onze business case is lastiger te maken. We zijn vooral facilitators voor anderen, die kunnen straks met de resultaten pronken.”

Meer weten over het project? Lees hier het interview dat wij met Willem en Wim hadden of bekijk de projectwebsite van ERTMS.

  • Wim Knopperts
  • Programmadirecteur