- 15 september 2015
- Jenny Kamstra
What’s your race? Dat moet je helder hebben om als team tot het uiterste te gaan in een omgeving die complex is en telkens nieuwe eisen stelt. Anje-Marijcke van Boxtel weet op donderdag 27 augustus waarover ze het heeft, want de psycholoog en coach begeleidde het Nederlandse Team Brunel bij de Volvo Ocean Race. Een mental coach was een nieuw fenomeen bij deze race. De equipe van schipper Bouwe Bekking beëindigde ‘s werelds zwaarste zeilrace voor teams uiteindelijk als tweede.
Voor een goed gevulde zaal in de Haagse Pulchri Studio introduceert Anje-Marijcke tijdens de Neerlands diep Zomerborrel een andere kijk op leren. De meeste teams reageren volgens haar vooral op de problemen en uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd. Daar leren ze een hoop van, maar die lessen zakken ook weer snel weg als de crisis is geweken. De kunst is om een balans te vinden tussen deze en een andere, meer effectieve manier van leren. Deze komt voort uit een gezamenlijke, diepgewortelde ambitie. Die passie vertaalt zich in acties die de ambitie dichterbij brengen, wat weer leidt tot meer intrinsieke motivatie, enzovoort. Er ontstaat op deze manier een constant leerproces.
‘Bij Team Brunel was die ambitie er vanzelf al. Die mannen wilden als jongetje al de Volvo Ocean Race winnen, hadden posters van zeilboten boven hun bed hangen.’ Maar ook andere teams moeten op zoek naar hun ambitie, de vraag What’s your race? beantwoorden. Die ‘grote droom’ is meer dan ‘gewoon’ het projectdoel halen. ‘Het is een inspirerend doel waarvoor mensen graag een stapje extra willen zetten. Het is liefst een ambitie waar je je een beetje ongemakkelijk bij voelt, die voor jou persoonlijk belangrijk en uitdagend is. Alleen dan ga je haar ook echt halen.’
Communicatiepatronen
De focus op een grote droom is maar één van de eigenschappen waarover een excellerend team moet beschikken. Je verantwoordelijkheden kennen, leren van fouten en openheid zijn ook belangrijk. Zeker wat het laatste betreft moesten de zeilers nog stappen zetten toen Anje-Marijcke zich tijdens de voorbereiding bij Team Brunel voegde. ‘Zeilen kunnen alle deelnemers aan de race. Je moet op andere terreinen je winst pakken. Op het gebied van de communicatiepatronen bijvoorbeeld. Zij bepalen het verschil tussen een goed en een excellent team. Wanneer de communicatiepatronen in orde zijn, kunnen teamleden hun talenten en creativiteit kwijt in het team en zo het verschil maken.’
Levensbelang
Voor goede communicatiepatronen is het belangrijk dat alle teamleden evenveel contact met elkaar maken. Bij Team Brunel zag Anje-Marijcke tijdens de voorbereiding op Lanzarote twee groepen ontstaan: aan de ene kant schipper Bouwe Bekking en de ‘oud gedienden’, aan de andere kant de jongere teamleden. Er was ook een duidelijke hiërarchie. Bekking was een godheid voor de crew en besliste bijna alles. Prima voor dit team in haar eerste stadium van teamontwikkeling, maar om als team te groeien is meer openheid vereist.
Met behulp van gedragsvragenlijsten en spelvormen waarbij de jongeren de leiding kregen en de bemanningsleden elkaar (letterlijk) blindelings moesten vertrouwen, werd de ban gebroken. ‘Zo leer je elkaars intenties kennen. Je weet bovendien hoe iemand zich gedraagt als het goed gaat en wanneer er veel stress is. Dat is van levensbelang als je samen over de oceanen zeilt. Maar ook voor andere soorten teams is deze kennis belangrijk.’
Veerkracht
‘Het gedrag van de leider van een team is heel besmettelijk’, weet Anje-Marijcke. ‘Hij/zij moet de gewenste cultuur voorleven, een sfeer creëren waarin mensen risico’s durven te nemen en innovatief durven te zijn. Ook als ze daarbij op hun bek kunnen gaan.’ Bekking toonde zich op dat gebied een prima leider, zo blijkt uit filmbeelden van de Team Brunel boot. De ervaren schipper reageerde uiterst beheerst toen de boot te laat was voor de start van de eerste etappe. Een heel verschil met de schipper van een ander deelnemend team, die uit zijn dak ging toen een zeil overboord vloog. ‘Bij Team Brunel mocht je een fout maken, zolang het geen tweede keer gebeurde. Een fout vormde altijd aanleiding om uit te zoeken hoe het beter kon. Het leidde tot een team dat veerkracht toonde. Uiteindelijk eindigde Team Brunel, ondanks twee maal een vijfde plaats op een etappe, overall als tweede. Bijzonder is dat dit team elkaar ook na de race blijft opzoeken. Normaal gesproken stort iedereen zich direct op zijn volgende project.’
Groeien
Anje-Marijcke sluit haar presentatie af met af met een oproep. ‘De rol van de leider is om de teamleden mee te nemen in de gezamenlijke ambitie en om hen te laten groeien als mens en als professional. Dat geldt ook voor jullie in jullie projecten.’
Wat is de kracht van een grote droom? Hoe vermijd je als leider een ‘zesjescultuur’ in je team? In onderstaande korte video reflecteren Anje-Marijcke en deelnemers op de lessen van de Zomerborrel.
Meer weten over de Volvo Ocean Race, Team Brunel en Anje-Marijckes werkgever Schouten Global? Drie korte video’s over communiceren en beïnvloeden bekijken waarin Anje-Marijcke en Bouwe Bekking aan het woord komen? Dat kan hier: video 1, video 2, video 3.
