In de stad Groningen gebeurt veel tegelijk op dit moment. Aanpak Ring Zuid, de Spoorzone. Hoe gaan jullie daarmee om?

Nico: “We staan voor een open aanpak naar de provincie en onze opdrachtgevers.” Han vult aan: “Dat er veel gebeurt in Groningen heeft consequenties voor de portefeuille van de provincie als risicodragend financier en de gemeente. De uitdaging voor ons is om transparant te blijven over de kosten en de voortgang, met de blik op de toekomst. Zodra er iets geks gebeurt moeten je financiers dat snel weten. We willen niemand verrassen dus: maak een prognose en deel het mee.”

Het vorige project van Han was Utrecht Centraal waarbij ook nauw werd samengewerkt met de gemeente. Ook daar zette hij in op voorspelbaarheid, openheid en transparantie. “De kunst is om die transparantie te behouden als er wat meer spanningen ontstaan,” aldus Nico. “Wat ook helpt is elkaar veel zien, met zowel formeel als informeel overleg,” vult Brigitta aan. “Op meerdere niveaus schakelen, contact zoeken met elkaar, ook intern binnen je team. Dat is nu wat lastiger met corona, maar je kunt bellen en elkaar spreken in Teams. Je moet er alleen wat harder voor werken op dit moment.”

Hoe houd je de stad bereikbaar met al die infraprojecten tegelijk?

“Het betekent dat je veel moet afstemmen met andere projecten,” zegt Han. “Als je auto’s stremt zeg je: stap in de bus. Als je treinen stremt ook. Maar die moeten dan wel ergens kunnen rijden. Daarom kijken we niet vanuit een individueel project maar op gebiedsniveau. Zo ontstaat een denkkracht om het anders en slimmer te doen, vanuit maatschappelijke relevantie. Als er geen treinen kunnen rijden moeten we bussen inzetten. Maar soms heeft een traject een bus van NS en ergens anders rijdt weer bus van Arriva. Hoe doe je dat als reiziger met een kaartje van de ene vervoerder maar je wilt in de bus van de andere partij stappen? Dat vergt veel overleg en ambitie van de partijen om buiten de eigen kaders te kijken.” Soms moet je ook creatieve oplossingen zoeken, aldus Brigitta: “Station Europapark ligt maar een kleine 2 kilometer van het hoofdstation in Groningen. Als studenten maar tot Europapark kunnen reizen, waarom zetten we hen dan niet op de fiets?”

Coördinatie via Groningen Bereikbaar

Samen met de NS, provincie en gemeente zit het project in een kernteam dat samen verantwoordelijk is voor het gebied waarin Groningen Spoorzone werkt. Han: “Met het kernteam bespreken we de projectvoortgang. De stremmingen op het wegennet die wij veroorzaken worden gecoördineerd vanuit Groningen Bereikbaar.” Zij managen de effecten van de diverse Groningse infraprojecten, waaronder Aanpak Ring Zuid en Groningen Spoorzone. Han: “Dat is heel handig voor de omgeving. Er moet bijvoorbeeld goed contact zijn met de onderwijsinstellingen, bedrijven en andere instellingen zodat mensen toch op hun werk of universiteit kunnen komen.” Nico: “In de treinvrije periodes gebeurt voor ons het meeste werk met directe hinder voor de reizigers. In mei gaan we bijvoorbeeld negen dagen buiten dienst. Daarbuiten valt de hinder wel mee.”

Welke uitdagingen zijn jullie nog meer tegengekomen?

“Dit project werd aanbesteed in een hele moeilijke markt waarbij twee keer een financiële impuls nodig was vanwege veranderde marktomstandigheden,” aldus Han.

“Tijdens de aanbesteding moesten we wachten op een beoordeling en uitstel van de tender om een besluit te kunnen nemen. Corona is weer zo’n spannende periode. Hoe zorg je dat je zo’n goede flow in het team houdt, zoals wij die hebben? Hoe houd je mensen zo bevlogen terwijl ze meer dan 150 kilometer van hun woonadres aan het werk zijn? Normaal gesproken zijn we er altijd op maandag en dinsdag. We overnachten hier dan met vijf of zes mensen. Dat is echt nodig. Op die dagen spreek je elkaar veel. Juist de informele momenten bij de koffie zijn van belang, net als de chemie onderling. Je spreekt elkaar, maakt grappen. Zo houd je de schwung en sfeer erin.”

On speaking terms blijven, ook als het schuurt

De uitdaging voor de komende tijd is om “te zorgen dat we een goede planning kunnen optuigen,” aldus Han. “En daarmee draagvlak houden binnen de omgeving, ook de politiek bestuurlijke omgeving. En we willen de zaak financieel op orde houden.” Nico vindt de wensen van de stakeholders op de stations een uitdaging: “Je krijgt toch vragen: kan dit nog, kan dat nog? Kun je daaraan tegemoetkomen?” Daar is het projectteam vrij rechtlijnig in, zegt Han: “Als het ligt binnen de afspraken dan kan het. Anders moet je geld meebrengen.”

Hoe meer het project richting realisatie gaat, hoe meer het gaat raken aan de belangen van verschillende partijen. Han: “Zoals de provincie, de NS. De uitdaging is om met elkaar on speaking terms te blijven, ook als het gaat schuren. Met respect voor elkaars belang en interpretatieverschillen bij de uitvoering. Want die gaan ontstaan. Je wil geen sneeuwbaleffect bij kleine meningsverschillen waarbij de relatie op kleine zaken vastloopt met grotere consequenties voor de samenwerking op de langere termijn.”

Waar zijn jullie nu al blij mee?

“Los van het intermenselijke aspect zijn we trots dat we begin 2017 een Excelplanning hebben afgegeven en ons daaraan hebben weten te houden. Station Europapark en het opstelterrein Vork hebben we volgens planning afgegeven,” aldus Han.

Waarom sluiten jullie aan bij Neerlands diep?

Han volgde het programma Nd Top en deed mee aan een Neerlands diepgang. “Wij zitten in een fase dat we veel ervaring en kennis kunnen delen. Maar ik zou ook graag spiegelen met andere projecten. Je zit toch op een bepaalde manier in je eigen cocon. We kunnen leren van anderen, bijvoorbeeld op gebied van omgevingsmanagement, of de relatie met de aannemer. Er is dus ook veel te halen want we zijn allesbehalve perfect. Bovendien willen we de leerpunten graag delen met bijvoorbeeld de provincie zodat zij dit kunnen meenemen naar andere projecten binnen hun domein.”

Nico zou graag kennis opdoen over een coördinatieverplichting die Groningen Spoorzone heeft gecontracteerd aan de aannemers. “Het was bedoeld om ons te ontzorgen maar komt onvoldoende uit de verf. Ik ben benieuwd of andere projecten voorbeelden hebben van zo’n constructie die wel goed gewerkt heeft.” Ook is Nico geïnteresseerd in aanbestedingsvormen. “Welke contracten maak je, welke keuzes maak je in de voorbereidende en aanbestedingsfase? Het lijkt me interessant om daarover achteraf te reflecteren met elkaar. Wij hebben in de beginfase bijvoorbeeld over een alliantiecontract gesproken. Wat doe je goed en wat zou je achteraf anders doen?” Iedereen zet goede contracten in de markt volgens Han. “Maar hoe werkt dat in de praktijk en hoe werkt het bij andere projecten? Hoe doen de aannemers het in projecten waar het omgevingsmanagement steeds belangrijker wordt?”

Over het project

Het project Groningen Spoorzone van ProRail werkt samen met de gemeente Groningen, de provincie, het ministerie van IenW en NS om een uitbreiding van het treinverkeer rond Groningen mogelijk te maken. Sporen en perrons worden uitgebreid en aangepast, er komt een ondergrondse voetgangerspassage, fietstunnel, fietsenstaling en een bus onderdoorgang. Tussen station Groningen en station Groningen Europapark is al een vierde spoor aangelegd en het oude opstelterrein aan de achterkant van het Groningse station is verhuisd naar Haren. Hier ontstaat binnenstedelijke ruimte voor wonen, werken en verblijven.

Foto’s: Stephan Verkerk Fotografie