Projecten en organisaties worden steeds complexer. Naast het alleen maar beheerst realiseren van je opgave, krijg je als project meerdere doelen mee. Efficiënter werken, verhogen van de productie, verbeteren van de samenwerking met de Markt, een snel veranderende omgeving of een veranderend politiek klimaat. Hierdoor werk je niet alleen maar aan het beheerst uitvoeren van je opdracht, maar ook aan de resultaten op langere termijn, alsmede aan organisatiedoelen. Een project is geen project meer maar is steeds meer een Opgave.

Wat opviel was dat alle deelnemers wel met vraagstukken bezig zijn. Deze vraagstukken hadden betrekking op de Ik als persoon, Ik als professional en/of IK als onderdeel van een organisatie. De ene deelnemer dacht al duidelijk te hebben wat de kwestie was, terwijl de anderen nog bezig waren met de het zoeken naar de vraag achter de kwestie.

De verwachtingen liepen ook uiteen. De ene deelnemer was op zoek naar reflectie, terwijl de andere deelnemer het liefst al een concrete kwestie wilde gaan oplossen.

Bij taaie kwesties ligt de oplossing vaak niet voor de hand. We zijn gewend om een vraagstuk te analyseren en aan de hand daarvan een oplossing te ontwerpen. Bijvoorbeeld door procedures te wijzigen, processen aan te passen en nieuwe indelingen te maken (organisatieverandering, nieuwe missie, nieuwe visie, etc). En keer op keer merken we dat dat niet voldoende werkt.

Soms is het daarom goed om te vertragen en de kwestie vanuit diverse invalhoeken te bekijken, en met anderen te reflecteren. En daarbij kan het voelen alsof je niet verder vooruit komt of komt het gevoel naar boven van “Waar ben ik aan begonnen?”.

Theory U, de U-bocht

In de Masterclass zijn we in de ochtend gestart met het kort delen van de kwesties en is de gedachtengoed van ‘Theory U’ toegelicht. De U-bocht is een oer-Nederlandse manier van denken over verandering die via veel omzwervingen weer terug is bij waar het is begonnen.

We hebben stilgestaan bij wat de U-bocht de uitgangspunten zijn, uit welke stappen de U-bocht bestaat en hoe je die kunt toepassen. Wat zijn patronen, wat houdt het vraagstuk in stand? Het helpt om de situatie beter te overdenken en om er met frisse ogen naar te leren kijken.

In het middagdeel zijn we tijdens een wandeling op zoek gegaan naar onderliggende patronen, routines, belangen, overtuigingen, verhalen. Op zoek naar ‘gestold gedrag’ welke de situatie in stand houdt, ook na eerder bedachte oplossingen. En wat voor een appél doet dit op je.

Onderin de U-bocht lijkt de situatie niet te veranderen en lijkt er helemaal geen beweging in te zitten. Maar opeens dient zich langzaam nieuw inzicht en een momentum aan. Licht aan het einde van de tunnel? Kunnen we een klein beetje beweging krijgen? Door wat eerder werkte en waar we zo gewend aan zijn, lijkt er ruimte te ontstaan voor nieuwe ideeën welke we kunnen delen en bespreken met collega’s. En dan uitproberen en in de praktijk brengen zonder dat we deze ideeën teveel in ‘beton gieten’. Langzaam aan ontstaat het gevoel voor wat wel werkt.

We hebben verkend welke stappen je het eerste kunt zetten, hoe je een klein kraakje kunt aanbrengen: “Hack the system!”. Wat kun jij voor een ander gedrag laten zien? Welke eerste stap kun je zetten? Wat wordt jouw experiment?

Ontwerpen en ontwikkelen

In het middagdeel hebben we ook stilgestaan bij het verschil tussen “ontwerpen” en “ontwikkelen”. Beiden zijn nodig, maar wel op het juiste moment. En om dit mogelijk te maken dienen bestaande patronen en werkwijzen aan de orde te worden gesteld.

Eerst moet je doordenken over hoe je kwestie kan oplossen, zonder dat je precies weet wat de oplossing is. Het ontwikkelen geeft ruimte en dynamiek om te laveren langs verschillende doelen en belangen, terwijl ontwerpen uitgaan van een blauwdruk die wordt “uitgerold” of “geïmplementeerd”. Bij veel projecten werkt dit, en bij veel opgaven werkt dit niet.

De wereld om ons heen verandert snel. Hierdoor worden projecten en organisaties steeds ingewikkelder. Naast de rol van programmamanager/projectmanager zie je dat je ook bezig bent met organisatieveranderingen. En dat alles doet een ander beroep op ons.

Wij hebben op basis van onze ervaring 8 invalshoeken benoemd waarlangs verandering nodig is om als projectmanager en team een beweging in gang te zetten waarmee je beter in staat wordt gesteld om je opgave te realiseren en veerkrachtiger te worden.

Neem tijd en afstand van de dagelijkse praktijk en W-ACHT. Doe dit in dynamische setting met een wijdse omgeving, waar je afstand neemt van de dagelijkse pratijk.