- 25 juni 2014
- Jenny Kamstra
Vanuit hun technische rationaliteit hebben medewerkers van bouw- en infraprojecten soms de neiging om hun ogen te sluiten voor de politieke arena’s waarin ze opereren. In de Academie Tour daarom een workshop waarin Gerard Scheffrahn, projectleider diepe stations Noord/Zuidlijn, deelnemers een blik gunde in de politieke arena van de Noord/Zuidlijn en geoefend kon worden met het in kaart brengen van de politieke arena’s van het eigen project.
Foto: Gé Dubbelman
Juichen
Om warm te draaien worden de deelnemers gevraagd te gaan staan bij de tekst van hun keuze. Allemaal kiezen ze, op een twijfelaar na, voor ‘Politiek is onderdeel van mijn werk’ in plaats van voor ‘Ik doe in mijn werk nooit aan politiek’. De keuze blijkt lastiger te worden als gekozen moet worden tussen ‘Ik geniet intens van het politieke spel’ en ‘Ik heb een broertje dood aan politiek’. De verdeling is fifty-fifty. De deelnemers ervaren politiek blijkbaar wel als onderdeel van hun werk, maar staan er niet bij te juichen.
Niet vreemd, wan wie googled naar de betekenis van politiek oogst meer negatieve dan positieve omschrijvingen. Neerlands diep hanteert een neutrale definitie met een procesinvalshoek. ‘De kern van het politieke proces is interactie tussen partijen met uiteenlopende belangen waarbij onderlinge machtsrelaties bepalend zijn voor de oplossing/het besluit.’
Knoppen
De deelnemers, waaronder medewerkers van RWS, provincie Zuid-Holland, ministerie van Financiën en de gemeenten Amsterdam en Rotterdam, starten met een oefening waarin ze de drijfveren, machtsposities en strijdmethoden van de belangrijkste spelers in de omgeving van hun project in kaart brengen. Nuttig volgens de deelnemers omdat je denkt dat je weet hoe het in elkaar zit, maar als je preciezer gaat kijken blijkt dat je nog niet veel weet. Paul Meijer van RWS: “Leuk aan de methode is dat er veel lagen in de drijfveren te ontdekken zijn. Hierdoor wordt je je meer bewust op welke knoppen je kunt drukken om je strijdplan of strategie te laten slagen.”
Bewoners
Gerard Scheffrahn begint zijn verhaal met de vaststelling dat drijfveren, machtsposities en strijdmethoden dynamische zijn en in de tijd verschuiven. Hij illustreert dat aan de hand van de ontwikkeling rond de Noord/Zuidlijn. “Na de verzakking op de Vijzelgracht konden we niet anders dan ons verdiepen in de drijfveren van de bewoners. We vonden aanknopingspunten tussen wat hen dreef en ons. Dat leidde ertoe dat we onze “strijdmethode” veranderde en veel opener met ze gingen communiceren. Zo ontstond er langzamerhand een vertrouwensrelatie.” Onbekend maakt onbemind maar onbemind maakt ook onbekend, volgens Gerard. En dat is niet goed, omdat het je beeld van de werkelijkheid vertekent, het risico bestaat dat je een karikatuur maakt van de ander. Bovendien leer je in de interactie pas de echte drijfveren van partijen ontdekken. Niet zelden zijn zij zich daar zelfs niet eens volledig van bewust.
Strijdmethode
Doordat er meer vertrouwen kwam in de relatie met bewoners kon de Noord/Zuidlijn op een gegeven moment via bewoners de pers te beïnvloeden. Een favoriete strijdmethode van de pers werd nu tegen hen gebruikt: ‘uitspelen’. We zorgden er voor dat we zelf de bron van nieuws werden, waardoor de pers minder scoops had.”
Investering
Coen Gille van de Noord/Zuidlijn ziet deelname aan de bijeenkomst als een lange termijn investering in zichzelf. “Ik sta helemaal onderaan de voedselketen binnen de organisatie waar ik werk. Ik moet invloed uitoefenen zonder macht in de hiërarchie. Ik sta met mijn voeten in de klei. Als ik iets gedaan wil krijgen moet ik door managementlagen heen. Deze workshop was voor mij heel nuttig omdat de geïntroduceerde terminologie helpt het machtsspel beter te doorzien. De beïnvloedingstechnieken die ik nu gebruik zijn basaal, maar naarmate ik verder kom in mijn carrière zal ik een groter arsenaal aan beïnvloedingsvaardigheden nodig hebben.”
Tips & tricks
Wat kan je doen om andermans drijfveren, positie en strijdmethode te ontdekken?
– scherp luisteren, kijken, voelen (observeren)
– niet zenden, maar dialoog aangaan
– vooraf informatie inwinnen (bijvoorbeeld google)
– letten op taal- en woordgebruik
– in team perspectieven uitwisselen (wat zie jij, wat zie ik?)
– experimenteren, uitproberen hoe iemand werkt (is er een verschil tussen wat iemand zegt en zijn gedrag)
– blijven waarnemen (stakeholderanalyse is statisch, drijfveren, machtsposities en strijdmethoden zijn dynamisch).
Wat kan je doen om je eigen drijfveren, positie en strijdmethode te ontdekken?
– goed in de spiegel kijken, zoeken waar je energie vandaan komt
– vraag eens aan een ander wat hij ziet
– plak in een schrift alles dat je leuk vindt ‘persoonlijk moodboard’
– bespreken op teamniveau waar je collectief voor staat
– je bent het gemiddelde van je 5 beste vrienden
– wat je irriteert in anderen zegt veel over je eigen allergie.
Praktijk van de macht
Neerlands diep biedt een teamleertraject aan waar projectteams zich voor kunnen aanmelden. Zie De praktijk van de macht.
