- 19 februari 2024
- Andrea Dronk
Gezamenlijk aan de slag met duurzaamheidsvraagstukken en een integrale blik werpen op de complexe opgaven. Dijkversterking, verbeteren van de ecologische waterkwaliteit en het versterken van de natuur. Neerlands diep en LEF future center faciliteerden de Nd Duurzaamheidschallenge (nu Nd Opgave-impuls) HWBP-PAGW, in samenwerking met RWS Ontwerpkracht. Regina Havinga, senior adviseur Duurzaamheid en Ruimtelijke Kwaliteit bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), en Steven van Luipen, programmamanager bij Neerlands diep, vertellen over de synergie die ontstaat wanneer we organisaties en programma’s overstijgen. Inclusief resultaten en de langetermijnvisie.
Twee programma’s met ruimtelijke impact op veel dezelfde locaties en waar tegen soortgelijke problemen wordt aangelopen in de uitvoering. Het HWBP en de PAGW (Programmatische Aanpak Grote Wateren) stapten samen in de challenge, die in een rap tempo transformeerde in een broedplaats waar ideeën werden geconcretiseerd. Maar liefst 60 waterveiligheidsexperts, beleidsmedewerkers, ecologen en landschapsarchitecten staken de handen uit de mouwen en al snel werden de eerste acties uitgezet. Regina deed mee aan eerdere Nd Duurzaamheidschallenges en ziet de meerwaarde van het samenbrengen van expertises en de multistakeholderbenadering: “Op basis van het samenwerkingsvraagstuk wilden we vanuit de praktijk onderzoeken wat er mogelijk is. Het versnellen van de transitie is nodig omdat de opgave van zowel HWBP als PAGW alleen maar groter wordt door klimaatverandering. In plaats van los van elkaar te werken aan de opgave, verbinden we nu natuur, ecologische waterkwaliteit en waterveiligheid met elkaar. We kijken samen naar wat dit aan wenkend perspectief oplevert en wat er nodig is om op programmaniveau, projectniveau en bij beleid de gewenste toekomst vorm te geven.”
Maatwerk organiseren
In de sector blijkt de eerste reflex om een kleine groep van stakeholders samen te stellen en op een eigen eiland te werken aan oplossingen, vertelt Steven: “We geven een nieuwe impuls aan de manier van werken en denken die past bij complexe opgaven. We brengen stakeholders in dialoog en bedenken actieplannen die we gezamenlijk opstellen en uitvoeren. We willen slimmer samenwerken voor betere resultaten. Voor deze specifieke challenge kozen we twee casusgebieden: het waddengebied en de IJssel-Vechtdelta, waar we systeemgericht kijken naar wat er gebeurt in dat gebied. Met een kerngroep van zes personen vanuit HWBP en PAGW is een maatwerkprogramma ontstaan. Met als basis de bestaande opzet van de Nd Duurzaamheidschallenge.” Eerder ontstonden droombeelden en visualisaties in tekst en bijvoorbeeld maquettes, in deze challenge van HWBP en PAGW is ervoor gekozen om de beelden tot leven te laten komen in de vorm van schetsen en kaarten in samenwerking met RWS Ontwerpkracht. Regina vervolgt: “Woorden zijn belangrijk, maar beelden worden meer begrepen en enthousiasmeren. De schetsen zijn gemaakt door landschapsarchitecten en vormen onderdeel van ontwerpend onderzoek als werkvorm. Ons doel was om op het Deltacongres in november 2023 al mogelijke oplossingen te presenteren, een wenkend perspectief te bieden. Dat is gelukt binnen een half jaar en drie werksessies, mét huiswerk en avonden doorwerken.”
Resultaten en nieuwe initiatieven
Met de centrale vraag ‘Hoe kunnen de programma’s HWBP en PAGW elkaar versterken met als doel om waterveiligheid in samenhang met waterkwaliteit en natuurherstel te realiseren?’, zijn we de challenge ingegaan zegt Regina: “We wilden meer verbinding tussen de projecten en programma’s van HWBP en PAGW. Er is een kernaanpak ontwikkeld en we hebben met elkaar laten zien dat samenwerken van grote meerwaarde is.” De Werkplaats werkt als een snelkookpan en die is enorm krachtig gebleken. We weten nu dat als je buiten de gevestigde structuren werkt, er nieuwe kansen ontstaan. Het mooiste voorbeeld hiervan is het idee om het Ketelmeer om te vormen naar een Keteldelta. Eilanden, slikkige platen en natuurlijke oevers werken golfremmend en kunnen daarmee de dijkversterkingsopgave in de historische Hanzestad Kampen en omgeving verkleinen. Steven zegt hierover: “Het deelnemen aan de challenge zorgt voor urgentie en biedt de gelegenheid om dingen voor elkaar te krijgen. Je krijgt de legitimiteit om uit te zoomen en met een relevant netwerk in gesprek te gaan en samen acties te bedenken. Datzelfde zien we bij de Nd Opgave-impuls, waar verschillende teams aan meedoen met elk hun eigen complexe opgave.”
Volgende Nd Opgave-impuls
De volgende Nd Opgave-impuls start op 5 september 2024. Met een gelegenheidsteam rond een complexe opgave leer je om te werken volgens een multistakeholderbenadering. Lees hier meer over de Nd Opgave-impuls.
