- 01 december 2014
- Jenny Kamstra
Het werk aan de Tweede Coentunnel is gereed. Reden voor de opdrachtgever én de opdrachtnemer om aan Neerlands diep te vragen het project te helpen evalueren. Hoe hebben zij dit ervaren? En wat hebben andere collega-projectmanagers daarvan geleerd? Het is de eerste keer dat ook een aannemer meedeed met de Spiegel. Opdrachtgever Rijkswaterstaat wilde de Coentunnel Company en Coentunnel Construction er graag bij hebben. “Dat geeft een extra dimensie, vooral bij een project als de Coentunnel, dat ook spanningen heeft gehad”, zegt projectdirecteur Ed Roijen van Rijkswaterstaat. Eigenlijk is het heel logisch om samen een project te evalueren, vindt Yke Norg, contractmanager A9 Gaasperdammerweg. “Anders zeg je iets over de ander, terwijl die ander daar geen kleuring aan kan geven. Dan ga je aannames maken en dat is zonde.”
Bouw Tweede Coentunnel. Foto: Fotomix
Inzichten
Het belangrijkste wat de betrokkenen tijdens deze Spiegel hebben geleerd is dat opdrachtnemer en opdrachtgever een andere cultuur en andere belangen hebben. “De organisatie van de opdrachtgever werkt anders dan de opdrachtnemer dacht”, zegt Ed Roijen. “Laatstgenoemde had het beeld van Rijkswaterstaat dat ze vooral met de bouw zou helpen en zo veel mogelijk zou ontzorgen, zodat volledig op de daadwerkelijke bouw gefocust kon worden. De opdrachtnemer besefte echter niet dat Rijkswaterstaat er vooral is om een project te organiseren en dat ook rekening moeten worden houden met de belangen van de stakeholders. En die komen niet altijd overeen met die van de aannemer.” Dat beaamt Jan van Steirteghem, projectdirecteur van Coentunnel Construction: “Hoe Rijkswaterstaat dingen organiseert is heel anders dan bij marktpartijen. Waar wij zakelijk naar besluiten kijken, blijkt daar bij onze opdrachtgever nog een hele politieke en bestuurlijke schil omheen te hangen. Daarom is vaak meer tijd nodig om dingen voor elkaar te krijgen. Daar verbaasde ik me vaak over tijdens het project Tweede Coentunnel, maar toen ik bij de Spiegel hoorde dat dat bij andere projecten ook zo was, begreep ik het veel beter.”
Aandacht voor de ander
Yke Norg was een van de mensen van zo’n ander project. “Ik merkte nog wel verschil in inzichten over de manieren van samenwerken met elkaar. Zo werd aanvankelijk het punt cultuur, hoe je met elkaar communiceert en samenwerkt, afgedaan als soft gedoe. Terwijl je af en toe moet stilstaan bij hoe je met elkaar communiceert en welke stappen een opdrachtgever intern allemaal moet zetten bijvoorbeeld. Dan is het voor een opdrachtnemer begrijpelijker waarom ze over bepaalde punten moeten rapporteren. Dat voelt dan niet als controle.” Norg beseft door de Spiegel dat hij ook aandacht moet blijven houden voor de andere partij en zowel de commerciële als de politieke aspecten onder ogen moet blijven zien. “Als je begrip houdt voor wat de ander bezig houdt, dan heb je minder kans op foute aannames en voorkom je dat discussies in het persoonlijke treden. Je blijft dan wat feitelijker en daardoor blijf je respect voor elkaar houden.”
Het belang van een goede start
Ook Joost Joustra kwam van een ander project; hij is manager Techniek en Uitvoering bij het project Rotterdamsebaan. “Waar ik me wel heel bewust van ben geworden dankzij de Spiegel is dat we veel aandacht moeten schenken aan het leren kennen van elkaars team. Vooral op het moment dat we overgaan van aanbesteding naar uitvoering, want dan veranderen de teams vaak. Ik zal de Project Start Up nog meer aandacht geven. Een goede start heeft veel invloed op de rest van het project. Bij de Tweede Coentunnel was de start niet ideaal en dat was best vervelend.”
Met de billen bloot
Opvallend is dat bij een Spiegel vaak wordt geleerd van dingen die minder goed zijn gegaan. Dat is volgens projectdirecteur Roijen inherent aan evaluaties. “Je leert dingen die niet goed zijn gegaan, want dingen die wel goed gaan, zijn klaarblijkelijk niet zo moeilijk. Het aardige aan een Spiegel is dat je makkelijker die negatieve elementen benoemd, want iedereen durft met de billen bloot te gaan.” Dat beaamt Joustra: “Ik vond het heel mooi dat de betrokkenen van een project, die van de hoed en de rand weten, zo open en eerlijk waren. Daar kun je heel direct van leren.” Roijen vult aan: “Het is prettig om met een kleine groep mensen te evalueren, die allemaal wel spanningen over geld, kwaliteit en tijd hebben en die weten dat er vaak maar een beperkte oplossingsruimte is. Dat maakt een Spiegel waardevol, omdat je altijd vragen krijgt van mensen die zelf in het vak zitten en precies weten wanneer je een vraag probeert te ontwijken.”
Timen Spiegel
In principe zouden alle projecten wel iets aan een Spiegel kunnen hebben, volgens Roijen. Je moet dan wel zoeken naar projecten waar gedeelde ervaringen bij zitten, zoals het bouwen van een tunnel. Dan is de kans groot dat andere partijen ook wat leren. Over de timing van een Spiegel adviseert Norg dat je deze niet al bij het begin van een project moet doen. “Je moet eerst even elkaar hebben geproefd en voorbeelden hebben: toen begreep ik dat niet of vond ik dit niet leuk.” Van Steirteghem is nog specifieker over die timing: doe de Spiegel op dertig procent van je project. Als je project drie jaar duurt, evalueer dan na een jaar. Dan heb je nog tijd om bij te sturen.
Meer informatie
Bij vragen over de Spiegel kun je contact opnemen met Jaap Verkade via jaap@neerlandsdiep.nl of 06 – 55 19 55 91.
