Allereerst: hoe gaat het met jullie in dit corona jaar?

“Projectontwikkeling, ontwerpen, dat proces loopt wel door,” vertelt projectmanager Bart Hofsink. “Maar het is ook een creatief proces en dat doe je liever samen, zodat je met z’n allen boven een ontwerp kan hangen en dit kunt bespreken. Dat is nu lastiger maar het loopt wel door.” Programmamanager Wouter constateert dat de bouwsector zich goed door deze crisis heen lijkt te slaan.

Wat Bart wel mist is het teamgevoel, het omgaan met collega’s. Programmacoördinator Geerthe Sarneel beaamt dat: “We werken nu allemaal thuis en ik mis het contact met collega’s enorm. Het is ook niet praktisch. Als je iets zoekt loop je normaal gesproken even naar iemand toe. Nu zit je achter je scherm te zoeken. Toch vind ik het knap wat iedereen nog presteert in deze tijd.” Zowel Geerthe als Bart merken dat ze bang zijn om signalen over het werk te missen. Bart: “Mijn angst is dat ik dingen niet hoor, ik weet niet wat ik mis.”

Wouter ziet nog een uitdaging voor de komende tijd. “We hebben geluk dat we best een groot gedeelte van de mensen binnen het programma al kennen. Maar we hebben recent nieuwe middelen gekregen waarmee er nieuwe mensen binnen zullen stromen. We gaan van veertig naar vijftig mensen. De vorige keer hadden we voor nieuwkomers een hele zinvolle kennismarkt georganiseerd. Dat was een goede start, maar hoe doen we zoiets op afstand?

Onze sector bulkt van de kennis, oplossingen en best practices. Door dit te delen met elkaar staan we veerkrachtiger in onze complexe opgaven binnen de publieke bouw- en infrastructuur. Het doel van dit netwerk is: leren en ontwikkelen over projecten heen en van de verschillende partners te bevorderen.

Meer weten over het Nd Projectennetwerk? Neem contact op met account-/relatiemanager Maaike Hielkema via maaike@neerlandsdiep.nl of 06 11 90 79 59.

Wat maakt dit programma anders dan andere ProRail projecten?

“Wij werken altijd met een cofincancieringsconstructie,” aldus Bart. “De gemeente én het rijk. En we werken vaak buiten de hekken van het spoor, in de openbare ruimte. Daar vinden zij dus wat van; als cofinancier, grondeigenaar en beheerder van de publieke ruimte. Dat verschilt overigens wel per gemeente. De een hecht meer waarde aan de kwaliteit en uitstraling van de faciliteit dan de ander. Bijvoorbeeld omdat ze bewoners tegemoet willen komen met uitzicht op de fietsparkeerplek.” Wouter: “Normaal gesproken heb je binnen ProRail, met werkzaamheden aan het spoor, minder met de fysieke omgeving te maken.” En bijna iedereen maakt gebruik van fietsenstallingen, dus vindt daar ook wat van, aldus Geerthe: “Dat maakt dit programma meteen ook leuk: bijna iedereen heeft met onze faciliteiten te maken.”

Dat klinkt alsof jullie projecten bij ieder station anders zijn?

Steeds meer gemeenten zien het station als een visitekaartje voor hun stad of dorp, aldus Bart. “Ze willen een goede aanblik, geen fietsen op het voorplein. Die moeten het liefst ondergronds.” Dan wordt budget een uitdaging, aldus Wouter. “Wat ons werk ook bijzonder maakt, is dat we dit vanuit een programma aanpakken. Het liefst wil je daarbij standaarden neerzetten die je opnieuw kunt gebruiken. Maar uiteindelijk komt het toch vaak neer op maatwerk, of een combinatie. Bij station Utrecht Overvecht leverden we bijvoorbeeld standaard dubbellaags rekken, maar om het uitzicht hierop voor de omwonenden te verbloemen zijn daar leibomen voor geplant. Ook overeenkomsten die we met cofinanciers sluiten zijn vaak aangepast aan verschillende beleidslijnen en juridische kaders. Daar kunnen we wel eens over mopperen want het geld komt allemaal uit dezelfde schatkist.” Daarnaast heeft het realiseren van een goede fietsenstalling niet bij alle gemeenten evenveel prioriteit. Ook een belangrijk thema voor het programma. Bart: “Dat gaat ook over vertrouwen. De een heeft goede ervaring met ProRail en zegt: ga je gang. De ander wil bij elk detail meekijken.”

Fietsenstalling station Driebergen-Zeist. Foto: Gerrit Serné

Hoe zouden jullie jezelf als team omschrijven?

“Als een hechte familie,” aldus Wouter. Dat bevestigt Geerthe die sinds zes maanden voor het programma werkt: “Op de projectdag in september heb ik dat ook echt zo ervaren: een gezellige club mensen, een veilige omgeving.” Bart: “Ik ben in januari 2019 erbij gekomen. Als nieuwkomer ben je heel erg welkom.” Het is een team met veel verschillende persoonlijkheden, aldus Geerthe, “die er allemaal mogen zijn. En we doen mooie dingen.”

Wat zouden jullie graag delen met het netwerk?

Wouter wil van gedachte wisselen over “hoe je op de goede manier contracteert met ingenieursbureaus, aannemers, leveranciers.” Bart: “Je wilt dat liefst op een uniforme manier doen, maar wij hebben te maken met 400 gemeentes. Hoe vind je daar een goede modus in?” Wouter: “Die efficiency gedachte zou ik wel in het netwerk willen bespreken.“

Ook de samenwerking met provincies kan uitdagingen opleveren. Wouter: “Bijvoorbeeld als de provincie een voorstel indient bij het rijk, dit wordt toegekend en de betreffende gemeente nog van niets weet. Dan zijn we opeens bruggenbouwers tussen provincie en gemeente geworden. De onderlinge communicatie tussen verschillende overheidslagen kan een uitdaging zijn.” Daarover zou het team graag ervaringen uitwisselen in het netwerk.

Wat is jullie grootste uitdaging?

De spanning tussen de inzet van standaarden en maatwerk ziet Wouter als grootste uitdaging. “En hoe hou je overzicht over 200 projecten? Hoe krijg je dat bemenst in een organisatie als ProRail? Er is een afspraak over hoeveel mensen hier werken en de hoeveelheid werk die je moet accepteren. Jarenlang, al zo lang als de looptijd van het programma, is het een enorme uitdaging om het werk gedaan te krijgen met een beperkte groep mensen.” In het verleden leidde dit vaak tot outsourcing van werkzaamheden. Wouter: “Dan moet je je gaan toeleggen op goed opdrachtgeverschap. Daar heb je ook eigen kennis en expertise voor nodig.”

Een bekend thema binnen Neerlands diep, hoe behoud je voldoende inhoudelijke kennis van het vak en zet je de markt vervolgens zo goed en effectief mogelijk in?

Wat is goed opdrachtgeverschap? Dat lijkt Wouter een vraag “waarover we binnen het  netwerk de nodige ervaringen kunnen uitwisselen. Maar ook creatieve oplossingen delen. Zeker bij zo’n lang lopend programma als Fietsparkeren zou het heel efficiënt kunnen zijn om bepaalde marktpartijen bij je te houden. Wij staan nu aan de vooravond van een grote verandering. Door veranderde aanbestedingsregels moeten wij met een pool van 5 ingenieursbureaus gaan werken in plaats van een vertrouwde partij. Aanbesteding is natuurlijk de beste manier om de het prijsniveau te bepalen. Maar als kennis en ervaring leidend is, blijf je met een vertrouwde partij samenwerken.”

Fietsflat de Droogschuur station Zaandam. Foto: Gerrit Serné

Het programma loopt twintig jaar, waarom treden jullie nu toe tot Neerlands diep?

Wouter deed mee aan het BRUG-programma: “En we deden al mee aan de teamdagen van Neerlands diep. Dat was leuk en leerzaam tegelijk. Ook denk ik dat wij het nodige aan kennis kunnen brengen. Over de spanning tussen standaardisatie en maatwerk. Welke basishouding vinden we handig? Hoe blijf je positief kritisch over allerlei zaken die op ons afkomen? Wat passen we aan, buigen we een beetje bij? We hebben behoorlijk creatieve en flexibele geesten ontwikkeld door deze manier van werken. Juist ook omdat het programma al zo lang loopt.”

Bart zou graag wat meer willen weten over hoe je aan kennisdeling en kennisborging doet. “We blijven groeien, er gaan mensen weg en komen mensen bij. Hoe borg je dat zodanig dat nieuwe mensen snel up and running zijn, en zodat je kennisniveau behouden blijft? Tips en tricks zijn van harte aanbevolen.”

Wat drijft hen in dit werk?

“Onder invloed van de klimaatproblematiek en dankzij Stientje van Velthoven, is fietsparkeren steeds belangrijker geworden,” aldus Bart. “Fietsparkeerfaciliteiten zijn een volwaardig en belangrijk onderdeel van een station. Beleidsmatig gezien is het erg hot. Dat geeft mij veel energie.”

Vanuit haar andere functie als ondersteuner MT Stations en OMT Stations is Geerthe vaak betrokken geweest bij de ontvangst van Europese delegaties die kwamen kijken naar  fietsparkeren bij de Nederlandse stations. “Hun eerste vraag was altijd: ‘Hoe doen jullie dat? Hoe zorg je dat auto’s wegblijven?’ Daar zijn we in Nederland heel goed in en dat is heel bijzonder. Bij onze stations worden fietsers uitstekend gefaciliteerd met fietspaden tot in de stalling. Dat concept staat in veel landen nog in de kinderschoenen dus zij leren graag van ons.”

Ook de uitvoering wordt zo duurzaam mogelijk gedaan, vertelt Wouter. “Zo hebben we in 2019 met de duurzaamheidsmensen van ProRail een kansenkaart ontwikkeld. Daarin staat wat je allemaal mee kunt nemen in de realisatie: zonnepanelen, een faciliteit zonder gasaansluiting, materialen die makkelijk weer te demonteren en/of te scheiden zijn. In de uitvoering kunnen we nog wel stappen maken maar aan de ontwerpkant wordt veel aan duurzaamheid gedacht.”

Over ProRail Fietsparkeren

De afgelopen twintig jaar is het aantal fietsenstallingen bij NS stations gestaag gegroeid en de kwaliteit ervan flink verbeterd. ProRail bouwt in nauwe samenwerking met het Rijk, gemeentes, provincies en de NS jaarlijks gemiddeld 15.000 fietsparkeerplaatsen erbij. Hiermee wordt duurzame mobiliteit bevordert, voor nu en in de toekomst. Op dit moment zijn er in totaal zo’n half miljoen fietsparkeerplaatsen gebouwd bij de Nederlandse treinstations. De ambities voor de toekomst zijn groot: het totaal aantal stallingsplaatsen bij stations groeit de komende jaren, afhankelijk van beschikbare financiering, naar zo’n 650.000 in 2040.

Uitgelichte afbeelding: stationspleinstalling Utrecht Centraal door Petra Appelhof