Voor aanvang van de certificaatuitreiking staan deelnemers, leidinggevenden en assessoren in groepjes bij elkaar in de fraai gedecoreerde zaal. Er heerst een ontspannen, maar ook ingetogen sfeer. Eerst dat papiertje maar even binnenkrijgen, dan gaan we het daarna wel vieren, lijken de aanwezigen te denken. “Ik sta hier met een dubbel gevoel”, zegt deelnemer Tom Huveneers van Rijkswaterstaat. “Ik heb de afgelopen tijd veel opgestoken, waar ik erg blij mee ben. Zaak is nu om dit verder in te zetten in de dagelijkse praktijk. Tegelijkertijd vind ik het ook jammer om te stoppen: niet in de laatste plaats omdat ik de leuke groep collega’s waarmee ik Brug heb gevolgd nu minder ga zien. Ik heb veel met en van hun geleerd.”

Gesprekspartner en RWS-collega Wendy Clerx knikt bevestigend. “Het volgen van het Brugprogramma geeft veel energie. De tijd is omgevlogen. Je leert op heel veel fronten. Daarbij staan voor iedereen persoonlijke leervragen centraal. Ik heb bijvoorbeeld geleerd om mezelf meer te laten zien op het werk.” “Wat vind ik belangrijk, hoe kom ik over op anderen, hoe reageren zij hierop: in dit soort zaken krijg je veel inzicht door het volgen van het Brugprogramma”, brengt Huveneers in. “Het is een heel praktijkgericht programma. Je kunt meteen toepassen wat je tijdens de modules leert.”

Best group ever

Het lijkt op sommige momenten dat de 13^e lichting van het Brugprogramma niet voor het geluk geboren is. Ongeluk en ziekte treffen tijdens de 18 maanden die het programma loopt verschillende betrokkenen. En ook tijdens de certificaatuitreiking lijkt het getal 13 zijn schaduw nog even vooruit te werpen, als een deelnemer bijna met stoel en al omvervalt. Maar bij het opmaken van de balans overtreffen de positieve punten de negatieve ruimschoots. Alex Vermeulen noemt Brug 13 in zijn openingswoord, met een knipoog naar de Olympische Spelen, dan ook “the best group ever”.

De Nd-directeur heet de deelnemers van harte welkom in het alumni netwerk. Deze groep afgestudeerden van de programma’s van Neerlands diep is een belangrijk vehikel om de (persoonlijke) ontwikkeling voort te zetten. Dit gebeurt onder andere in de vorm van speciale Masterclasses. Maar Vermeulen ziet de taak van Neerlands diep breder. “’Hoe hebben ze dit zo kunnen doen?’ ‘Hoe kan het dat die projecten weer vertraagd zijn?’ Zo wordt nog regelmatig gesproken over projecten in de publieke sector. Terwijl het in het gros van de projecten gewoon goed gaat. Ook daarvoor staat Neerlands diep, ook dat willen we uitdragen.”

Willen dienen

Otto van Wiggen kan na een loopbaan van 40 jaar binnen de Landmacht veel kennis en ervaringen delen over de thema’s leiderschap, teamvorming en vertrouwen. Tijdens de certificaatuitreiking trakteert de brigadegeneraal zijn gehoor op sprekende voorbeelden uit zijn tijd als beroepsmilitair. Zo illustreert hij het belang van voorbeeldgedrag en het hoofd koel houden met behulp van een incident in Afghanistan. Daar liepen Nederlandse troepen in september 2007 in een hinderlaag van de Taliban, waarbij soldaat Tim Hoogland sneuvelde. Door eigen initiatief en persoonlijke dapperheid wist een luitenant toen erger te voorkomen. De speech de dag erna van de bevelvoerend kapitein laat volgens Van Wiggen zien wat persoonlijk leiderschap inhoudt in moeilijke omstandigheden. Emotioneel stabiel, maar ook empathisch, eerlijk en bescheiden: de kapitein spreidt het allemaal ten toon. Over die bescheidenheid beschikte hijzelf lange tijd niet, bekent Van Wiggen. De oud-militair, tegenwoordig coach, adviseur en auteur van het boek ‘Niemand is belangrijker dan het team’, stond zelf pas op zijn 52^e open voor coaching. “Ik was sceptisch en arrogant. ‘Waar baseert zo’n geitenwollen sok het op dat hij mij iets kan leren?’, dacht ik. Toen een ondergeschikte mij vroeg of ik geen baat zou hebben bij coaching, antwoordde ik maar dat ik daar te oud voor was. ‘Dan ben je eigenlijk geestelijk dood’, was zijn reactie. Die opmerking kwam binnen en schudde me wakker.”

‘Leiden is willen dienen’: het is wat betreft Van Wiggen een belangrijk principe als je wilt komen tot succesvolle teamvorming. Neemt niet weg dat het in de praktijk brengen ervan soms best lastig is. Zo diende Jeff Mac Mootry zijn manschappen overduidelijk en volgens veel aanwezigen bewonderenswaardig toen hij in 2018 naar buiten trad over de beoogde verhuizing van zijn Korps Mariniers naar Vlissingen. Die verhuizing zorgt voor een gestage leegloop bij de mariniers, maakte de Commandant duidelijk, en zou daarom heroverwogen moeten worden. Maar ‘de groep’ is breder dan het eigen onderdeel; ook de bredere organisatie en de politiek verantwoordelijke maken er deel van uit. En minister van Defensie Ank Bijleveld voelde zich waarschijnlijk minder gediend toen de Commandant van het Korps Mariniers haar publiekelijk voor het blok zette.

Sturen en vrijlaten

Hoewel de context anders is, herkennen de aanwezigen veel wat Van Wiggen zegt uit hun werk bij overheidsprojecten. Denk aan het belang van vakmanschap, persoonlijk leiderschap, reflectie en vertrouwen. Maar ook aan het omgaan met tegengestelde belangen en het werken in een politieke context. Tegelijkertijd zijn er ook verschillen. Zo moet een officier volgens Van Wiggen de wapensystemen kennen, omdat deze anders snel het respect verliest van collega-officieren en ondergeschikten. Een projectmanager hoeft niet per se alle technische ins en outs te kennen of een ingenieur te zijn om zijn of haar taak succesvol te vervullen.

Genoeg stof om over na te denken en door te praten. Een korte pauze biedt daartoe alle gelegenheid. Richard Koopman van Waterschap Vechtstromen is als leidinggevende van deelnemer Marion Geerink naar de certificaatuitreiking gekomen. Hij heeft haar zien groeien tijdens de deelname aan Nd Brug. “Ze heeft meer zicht gekregen op haar eigen kwaliteit, ambitie en ontwikkelingswensen. Daarnaast heeft ze nog meer aandacht voor de menskant binnen haar team dan ze voorheen al had. Belangrijk, want om goed leiding te geven aan professionals volstaat het niet om op je strepen te staan. Je moet een balans vinden tussen sturen en vrijlaten, zodat iedereen het maximale uit zichzelf kan halen én je als team optimaal presteert.”

Vele brillen

Na de pauze is het dan eindelijk tijd voor het belangrijkste programmapunt van de dag: het uitreiken van de certificaten. Alijd Bunge en Luc Boekesteijn hebben voor alle deelnemers het begeerde papiertje, een prachtig boeket en een boekwerkje over Brug 13 in petto. Maar het grootste geschenk zijn misschien wel de mooie woorden die de programmamanagers voor iedereen paraat hebben. Eén voor één maken de deelnemers voor in de zaal hun opwachting, applaus is ieders deel. “Je hoeft niet te veranderen, maar je kunt wel dingen anders doen.” “De kunst is om minder vanuit de inhoud en meer vanuit waarde te acteren.” “Belangrijk is om alert te zijn op wat niet wordt gezegd.” “Als je je meer bewust bent van je eigen emoties en deze ook durft te tonen, maak je ze bespreekbaar en creëer je ruimte in je hoofd.” “Als je de waarde van reflecteren ontdekt, kun je van oog hebben voor wat er gebeurt doorgroeien naar anticiperen op wat er gebeurt.” Het zijn zomaar wat eyeopeners die de certificaatuitreiking oplevert voor toehoorders die Nd Brug niet hebben gevolgd.

Opvallend is dat persoonlijke groei van enkele deelnemers (mede) heeft geresulteerd in een nieuwe functie: soms bij dezelfde organisatie waar ze met Nd Brug startten, soms ook elders. De ‘vele brillen’ die ze binnen het Brugprogramma krijgen aangereikt, helpen hen om ook hun nieuwe werkomgeving vanuit verschillende perspectieven te bezien.

Teamgevoel gegroeid

Voordat hij richting de welverdiende borrel gaat, staat kersvers geslaagde John Rijken van Waterschap Hollandse Delta nog even uw verslaggever te woord. “Ik kan iedereen deelname aan het Brugprogramma aanraden. Ik heb mezelf beter leren kennen door de activiteiten tijdens het programma en de kritischere persoonlijke reflectie die eruit voortvloeit. Maar ook de reflectie van mijn projectteam en het thuisfront is heel waardevol gebleken. Zij geven aan dat ik ben gegroeid. Vroeger dacht ik al snel: ‘Ik weet het beter.’ Ik bepaalde de richting en kapte gesprekken soms wat te vlug af. Maar ik heb een team van specialisten, die ik de ruimte moet geven om zelf tot oplossingen te komen. Op hun terrein weten zij het namelijk vaak beter. En bovendien: als ze het zelf bedenken, staan ze er ook echt achter en dragen ze de oplossingen actief uit. Het teamgevoel is gegroeid doordat ik nu anders opereer. En ik functioneer zelf beter in het project, omdat ik me concentreer op mijn eigen rol als projectmanager en niet van alle markten thuis wil zijn.”

Ook verder groeien binnen Nd Brug? Meer informatie staat hier.