Waldo Molendijk (links) in gesprek met Paul Vogelaar, directeur van Van Oord, op de Lekdijk. Foto: Aschwin Snel

Zachte drang

De Nd Duurzaamheidschallenge bood een mooie mix van theorie en praktijk, blikt Fernand terug. “We kregen methodes als systeemdenken aangereikt, waarmee we concrete problemen konden oplossen. Met prikkelende vragen daagden de begeleiders van Neerlands diep en LEF future center ons continu uit om vraagstukken vanuit een ander perspectief te bekijken. Zo kom je tot nieuwe inzichten. Tegelijkertijd zorgden ze voor een prettige leeromgeving, waarin iedereen veel respect voor elkaar had. Het waren intensieve sessies, maar de tijd vloog voorbij.” Waldo knikt bevestigend. “Maarten, Steven en Alexli zorgden ervoor dat het niet vrijblijvend was. Ze oefenden steeds zachte drang uit om echt aan de slag te gaan met de opgedane inzichten. Waarbij ze ons dan ook weer hielpen waar ze konden. Het sparren met de andere teams was heel inspirerend. Zou hun oplossing bij ons ook werken? Dat vroeg ik me regelmatig af.”

Fernand ontdekte tijdens de challenge hoe krachtig het is om je netwerk in te zetten. “Je praat even met iemand en ineens gaan allerlei deuren open. Daar stond ik wel van te kijken. Sowieso gaat het niet om techniek als je werk wilt maken van duurzaamheid. Technisch kunnen we alles in Nederland. Maar er is vrijheid en vertrouwen nodig om kansen te grijpen. Of je die krijgt hangt af van de processen die spelen en de rol die mensen innemen.” Mensen maken het verschil, is ook de overtuiging van Waldo. “Sommige deelnemers aan de challenge hadden met flinke weerstanden te maken. Maar door enthousiast aan de slag te gaan met een onderwerp waarin ze echt geloofden, wisten ze veel te bereiken. Verandering begint bij jezelf, bij je eigen team. Ga aan de slag en je zult zien dat anderen aanhaken. Die les hebben we na de Nd Duurzaamheidschallenge zeker in de praktijk gebracht.”

Innovatiepartnerschap

Sterke Lekdijk doet de teamnaam tijdens de Nd Duurzaamheidschallenge, LEFdijk, nog steeds eer aan. Het project heeft in augustus 2020 met Europese aanbestedingsvorm Innovatiepartnerschap drie innovatiepartners geselecteerd: Mourik Infra, Van Oord en combinatie Lek-ensemble. Innovatiepartnerschap vraagt om lef in alle lagen van de organisatie. Immers, bij deze vorm van aanbesteden koop je iets in dat niet kant en klaar beschikbaar is, maar nog ontwikkeld moet worden. Sterke Lekdijk wil onder andere innovatieve dijkversterkingsoplossingen doorontwikkelen die al op pilotschaal bestaan binnen het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Bijvoorbeeld barrières van grofzand en kunststof filterschermen. Bij het project staat een veilige Lekdijk voorop, over een lengte van 55 kilometer. Daarnaast moet de dijk moet ook goed passen in het landschap en de omgeving. Kansen voor natuur, recreatie, cultuurhistorie en mobiliteit wil het project waar mogelijk grijpen. En last but not least: de dijkversterking moet emissieloos plaatsvinden. Dit betekent dat er geen broeikasgassen mogen vrijkomen bij de werkzaamheden. Slim materiaalgebruik en beperken van transportbewegingen kunnen hieraan bijdragen. “De landelijke doelstelling is om in 2030 klimaatneutraal te zijn”, stelt Waldo. “Maar dit gaat alleen lukken als we de doelstelling vertalen in concrete ambities. Mede door de stikstofcrisis leeft het streven om emissieloos te worden ook sterk bij de innovatiepartners. Eén van hen heeft naar aanleiding van onze aanbesteding zelfs het Emissieloos Netwerk Infra opgezet. Het doel: uiterlijk in 2026 te komen tot zero emissie bouwmaterieel.”

De innovatiepartners hebben ieder één deelproject toegewezen gekregen. Maken ze in nauwe samenwerking met elkaar en het waterschap de ontwikkelambities waar? Dan mogen ze door naar een volgend deelproject. Zonder tussenkomst van een nieuwe aanbesteding. “We werken met een open begroting”, vertelt Waldo. “Na het uitwerken van een innovatie bepalen we met elkaar wat daarvoor een realistische prijs is. Uitgangspunt is dat de marktpartijen er een goede boterham aan verdienen en wij een faire, marktconforme prijs betalen.”

Lessen van de Nd Duurzaamheidschallenge

Welke lessen kunnen we optekenen van de eerste twee edities van de Nd Duurzaamheidschallenge? Neerlands diep verstuurde eind vorig jaar een online vragenlijst aan de deelnemers van 2019 en 2020. Het onderzoek werd opgezet aan de hand van de Sprockler methode. Belangrijke conclusies? Werken aan snellere verduurzaming in bouw- en infraprojecten is niet zozeer een technisch-inhoudelijke opgave. Het is vooral een organisatorische uitdaging. De crux is om het hogere management te betrekken en mee te krijgen. Meedoen heeft volgens de deelnemers geleid tot meer zichtbaarheid van duurzaamheid in de eigen organisatie. Het verwezenlijken van duurzaamheidsambities hangt nog wel erg af van bevlogen mensen in de projecten.

Doelen van deelnemers aan de challenge waren leren van anderen en inspiratie opdoen, maar ook een podium, springplank en meer zichtbaarheid creëren. Het leren van methoden, tools en andere benaderingen noemen de deelnemers eveneens vaak als doelstelling. Deze doelen zijn uiteindelijk ook grotendeels behaald, aldus de respondenten. Bijna alle deelnemers bevelen collega’s dan ook aan om mee te doen aan een toekomstige Nd Duurzaamheidschallenge.

Hier vind je het online onderzoeksrapport met alle conclusies en aanbevelingen. Het rapport is niet alleen interessant als je zelf overweegt om mee te doen aan de challenge. Het is een inspiratiebron voor iedereen die werkt aan duurzaamheidsopgaven én hun managers.

 Fernand Hoogeveen tijdens de Nd Duurzaamheidschallenge.

Mensfactor

Deelname aan de Nd Duurzaamheidschallenge heeft zeker geholpen bij het realiseren van het Innovatiepartnerschap, stellen Waldo en Fernand. Waldo: “We hebben onze ideeën getoetst bij de andere deelnemers. Hoe zouden jullie het aanpakken, was een regelmatig terugkerende vraag. Het welslagen van het Innovatiepartnerschap is bovendien afhankelijk van mensen die het voortouw durven te nemen en samenwerking vooropstellen. Die bewustwording hebben we uit de challenge meegenomen. Eén van de onderdelen van de aanbesteding was dan ook een HRM-plan. Daarin moesten marktpartijen beschrijven hoe ze die cruciale mensfactor gaan invullen.”

Bestuurlijk en ambtelijk verantwoordelijken zijn intensief betrokken tijdens de deelname aan de Nd Duurzaamheidschallenge, vertelt Fernand. “We hebben steeds teruggekoppeld waarmee we bezig waren en wat het opleverde. Directeur Grote Projecten Els van Grol van het hoogheemraadschap en programmamanager Sterke Lekdijk Leon Nieuwland hebben ook twee keer actief meegedraaid tijdens de challenge. Dit heeft het al aanwezige commitment versterkt. Daarnaast heeft de Nd Duurzaamheidschallenge veel landelijke en politieke aandacht gekregen. Dat heeft de ruimte voor duurzaamheidsinitiatieven en innovatie vergroot.”

Gratis teamontwikkeling

Waldo heeft al meerdere teams enthousiast gemaakt voor de Nd Duurzaamheidschallenge. “Je wordt uitgedaagd en geprikkeld om met je team het verschil te maken, leert je netwerk beter te benutten en creëert een nieuw netwerk. Deze impuls gun ik iedereen.” “Met duurzaamheid moet je hoe dan ook aan de slag”, vult Fernand aan. “De Nd Duurzaamheidschallenge helpt je op gang of verder. Als kers op de kaart krijg je gratis projectcoaching en teamontwikkeling cadeau. Je doet jezelf tekort als je hier geen gebruik van maakt.”

Heb je vragen of belangstelling om deel te nemen aan de nieuwe Nd Duurzaamheidschallenge? Programmamanager Maarten Kraneveld helpt je graag verder.