‘Brugger’ Wouter Schuijtvlot van de gemeente Utrecht neemt samen met Petra van Konijnenburg van Rijkswaterstaat de presentatie van de feestelijke middag voor zijn rekening. Hij is eigenlijk pas net bijgekomen van de achtbaan die achttien maanden Brugprogramma is. “Ik ben van huis uit een pure techneut en dan is de persoonsgerichte benadering van het Brugprogramma een grote overgang”, vertelt Schuijtvlot onder het genot van een kopje koffie. “Ik heb een enorme hoeveelheid informatie opgezogen en veel beleefd. Nu ben ik zover dat ik het kan toepassen in mijn eigen praktijk. Bij de intake van een project probeer ik bijvoorbeeld de vraag achter de vraag te achterhalen. Wat wil de opdrachtgever echt? Zoek je niet naar de vraag achter de vraag? Dan kom je al snel met een technische oplossing die wellicht niet voldoet aan de behoefte van de opdrachtgever. Ik werk bij de gemeente Utrecht in een politiek gevoelige omgeving. Dankzij het Brugprogramma sta ik er bewuster bij stil wat dit betekent voor mijn werk. Ik herken situaties beter. ‘Als dit gebeurt, kunnen we het zo aanpakken.’ Daar spar ik regelmatig over met mijn projectmanager.”

Leven lang leren

Wat behelst zo’n Brugprogramma in de praktijk? Dat schetsen de deelnemers tijdens de certificaatuitreiking in vogelvlucht. De aanwezige leidinggevenden en assessoren horen van een Paarden Spiegel, waarin deelnemers hun mede-Bruggers beter leren kennen dan collega’s waarmee ze al jaren samenwerken. Dat loslaten en je overgeven aan chaostheorie extra lastig is voor een manager projectbeheersing, blijkt eveneens uit de terugkoppeling. De deelnemers hebben meer inzicht gekregen in hun drijfveren en irritaties en leerden een probleem vanuit meerdere perspectieven bekijken. De aanwezigen tijdens de certificaatuitreiking ervaren daarnaast aan den lijve hoe je met een eenvoudige oefening lichaam en geest in balans kunt brengen. Deelnemen aan Nd Brug lijkt opvallend veel op geocaching, zo kunnen de Bruggers uit ervaring beamen. “Je gaat bij beide op de tast op zoek naar een schat en ontmoet daarbij mensen die je helpen en die je laten schrikken.” Het geleerde lijkt niet alleen heel veel en divers; het ís ook heel veel en divers. Wouter Schuijtvlot maakt het beeldend duidelijk met een uitdraai van alle reflectieverslagen. Die is zo lang dat hiervoor minstens één boom moest worden gekapt.

Wat directeur Alex Vermeulen van Neerlands diep betreft gaat het leren na Nd Brug gewoon door. Hij heet de deelnemers in zijn openingswoord welkom in het alumni netwerk van Neerlands diep, dat inmiddels bijna 400 leden kent. Voor deze ‘afgestudeerden’ organiseert Neerlands diep onder andere masterclasses, maar ook maatwerkgesprekken om hen op weg te helpen in hun verdere ontwikkeling. Er staat nog het nodige op de rol, maakt Vermeulen duidelijk. “Datagebruik, security, privacy, de nieuwe Omgevingswet: er spelen veel ontwikkelingen waarmee projectmanagers te maken krijgen. Neerlands diep zal jullie blijven ondersteunen om succesvol om te gaan met deze en andere opgaven. Ik wens jullie veel leuk werk en een leven lang leren toe.”

Gemeenschappelijke praktijktaal

Dat verder leren start al tijdens deze middag. ‘Muziekondernemers’ Coen Witteveen en Jolieke Sorber nemen de aanwezigen mee op een verrassende ontdekkingstocht. Daarin zijn ook verbale wijsheden niet van de lucht. Wat bijvoorbeeld te denken van “Imperfectie geeft vaak meer plezier dan perfectie”. Of: “Zeventig procent van wat je leert gebeurt informeel, en maar één procent tijdens een opleiding.” De nadruk ligt echter op het maken van muziek. Het zingen van willekeurige lange tonen (klinkers) levert met begeleiding van piano en saxofoon een verbazingwekkend mooi resultaat op. En met behulp van bodypercussie (tongklakken, handen klappen, dijen kletsen, enzovoorts) en eenvoudige instrumenten creëren de deelnemers in groepjes en plenair binnen no time fraaie composities. Gezonde competitie blijkt tijdens het componeren in groepjes trouwens zeker aanwezig. Deelnemers kijken driftig naar de buren en wisselen van instrumenten en melodieën om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken. Er klinkt tijdens de workshop hoe dan ook heel andere muziek in de Balzaal van het Paushuize dan hier historisch te horen was.

Ron Peddemors van Rijkswaterstaat blaast tijdens een korte pauze even uit van de muzikale inspanningen. Hij kent Neerlands diep niet alleen als leidinggevende van Brugprogramma deelnemer Karin Verweij. Zelf volgde Peddemors enkele jaren geleden een speciaal leerprogramma voor opdrachtgevers. “Welk programma je ook volgt bij Neerlands diep, er ontstaat een soort gemeenschappelijke praktijktaal. Deelnemers kunnen elkaar daardoor makkelijker vinden, ook over de muren van organisaties heen. Zo’n leerprogramma is ideaal om in een veilige omgeving te ervaren wat jouw houding met anderen doet en om te oefenen met alternatieve aanpakken. Ik zie dat mensen verrijkt terugkeren van de programma’s van Neerlands diep. Ze zijn zelfverzekerder, durven te oefenen met persoonlijke leerdoelen en doorzien zaken beter. Is een conflict bijvoorbeeld vooral inhoudelijk gedreven, of kunnen mensen op persoonlijk vlak niet met elkaar overweg? In dit soort zaken krijg je door zo’n leerprogramma inzicht. Het is niet voor niets dat Rijkswaterstaat wil dat alle projectmanagers op termijn het Brugprogramma of Kernprogramma doorlopen.”

Van hoofd naar hart

Na de pauze nemen de aanwezigen naar analogie van tv-hit Maestro om de beurt de rol van dirigent op zich. De dirigent leidt de andere deelnemers door een bijzonder zangpartituur. Dat gebeurt niet alleen in gebaar, maar soms ook in woord. Zo neemt een aspirant-dirigent het partituur stukje bij beetje door met zijn koor en maakt zelfs afspraken over het volume van de zang. “Ben jij al dirigent?”, vraagt een verbouwereerde Witteveen zich af na een smetteloze performance. Zodra het om muziek gaat, blijken stille wateren ineens opvallende leiderskwaliteiten te bezitten. Anderen komen juist meer timide voor de dag dan ze in het dagelijks leven zijn. De workshop eindigt met een muzikale ode aan Brug 14. “Wij zijn de helden, zet ons aan het roer. Want wij zijn sterren, wij zijn stoer”, klinkt het in prachtige meerstemmige zang.

Normaal gesproken is het lastig om de knop om te zetten na een dergelijk muzikaal intermezzo. Maar dit keer kost het weinig moeite, want het is tijd voor het hoogtepunt van de dag. Een voor een worden de deelnemers aan Nd Brug naar voren geroepen door programmamanagers Hélène Kleijne en Corinna Volckmar. Voor ieder hebben zij naast bloemen en het certificaat een persoonlijk woordje klaar. “Je hebt vanuit overzicht leren kiezen waarop je rent en waarop juist niet.” “Jij hebt je ontwikkeld van zichtbaar voor anderen naar balans voor jezelf.” “Je bent tijdens het programma gezakt van het hoofd naar het hart. Zet de wijsheid van je hart ook in voor je werk.” “Plan niet alles en omarm soms de onzekerheid: dat maakt je gelukkig.” “Van de zes geboden die je voor jezelf hebt geformuleerd, is ‘maak plezier’ misschien wel de belangrijkste.” “Toen je aan dit programma begon, lag je als een cartoonfiguur op de grond, met sterretjes boven je hoofd. Het was allemaal erg overweldigend. Nu pak je heel cool één punt op en gaat ermee aan de slag.” Pareltjes als deze schetsen treffend de ontwikkeling die de deelnemers hebben doorgemaakt en waarin ze nog verder kunnen groeien.

Geen afscheid

Deelnemer Niels Spinhoven van ProRail leerde tijdens het Brugprogramma hoe hij meer verantwoordelijkheid kan laten bij leden van zijn projectteam. “Die anderhalf jaar Brugprogramma is een ontzettend mooie ervaring geweest, waarvan ik veel heb opgestoken. Ik ben geneigd om dingen zelf te doen en haal daar ook energie uit. Maar het is niet altijd nodig om zelf te handelen. Sterker nog, nu ik grotere projecten doe, kan ik ook gewoon niet alles zelf meer doen. Door geduldig te zijn en anderen ruimte te geven, voelen ze meer eigenaarschap bij het project als geheel en hun rol in het bijzonder. Dit zorgt voor een betere onderlinge samenwerking, heb ik gemerkt. Al verschilt het ook per teamlid wat hij of zij prettig vindt. De één wil liefst zelf zijn ding doen, de ander spart graag intensief met mij op de inhoud.”

Een borrel en een diner voor deelnemers en programmaleiding vormen de afsluiting van een feestelijke dag. Plannen voor een vervolg zijn er al. De onderlinge intervisie gaat door. En ook bij activiteiten van Neerlands diep gaan ze elkaar nog treffen, zo is het voornemen. De certificaatuitreiking is dus geen afscheid, maar de start van een nieuwe fase.

Ook verder groeien binnen Nd Brug? Hier vind je meer informatie.