Even voorstellen: Ad Broeders en Spoorzone Delft

  • 15 juli 2014
  • Saskia van der Kam

Ad Broeders en Spoorzone Delft. Het verhaal van een dichtende projectmanager van het project dat iedereen lijkt te omarmen. Het klinkt als een ietwat saai sprookje, maar in werkelijkheid is het een uitermate complex project midden in de binnenstad van Delft, dat door een zeer gedreven projectmanager wordt aangevoerd. En zowel aan een goede inhoud voor die gedichten als aan het behouden van die warme omhelzing door de omgeving, wordt elke dag keihard gewerkt. Hoe? Ad vertelt het hier.

Ad Broeders, projectmanager Spoorzone Delft. Foto: Jorrit 't Hoen

Ad Broeders, projectmanager Spoorzone Delft. Foto: Jorrit ’t Hoen

Het mocht eigenlijk niet in het artikel, het verhaal van de gedichten. Te veel aandacht voor hem, volgens Ad, en daar doet hij het niet voor. Maar als je Ad vraagt naar het projectsucces, dan raken die gedichten toch het meest de kern. Natuurlijk wil hij best wat vertellen over zijn geloof in zijn risicogestuurd projectmanagement, over de lessen die hij uit de Betuweroute heeft meegenomen en op welke manier hij voorelkaar wil krijgen dat de tunnel van Spoorzone Delft straks een van de eerste tunnels van Nederland wordt die zonder vertraging in gebruik genomen gaat worden. Maar het echte succes heeft hij volgens hem te danken aan zijn team. Dat klinkt als een cliché, dat weet hij ook wel, maar hij wil het toch gezegd hebben. ‘Zij maken het mogelijk, het is dus aan mij om ervoor te zorgen dat zij hun werk zo goed mogelijk kunnen doen.’ En daarom wil Ad weten wat ze drijft, wat ze bezig houdt en wat ze van hem nodig hebben. En dat ze hem in vertrouwen nemen in de zaken waar ze zich eventueel zorgen over maken. ‘En dat vertrouwen komt niet vanzelf,’ weet Ad. ‘Daar moet je in investeren. Je moet echt de moeite nemen om elkaar te leren kennen.’ Wat volgens Ad daarbij helpt, is dat je zo nu en dan ook eens wat anders samen doet dan werken. Dat je samen mijlpalen en successen viert, maar ook af en toe eens wat anders organiseert. Zoals een projectteam bijeenkomst in de Sinterklaasperiode bijvoorbeeld. En voor dat jaarlijkse uitje, schrijft Ad dan uit waardering voor zijn team, een gedicht waarin hij over al zijn dertig teamgenoten iets persoonlijks rijmt.

Bouwkracht

Vanuit de werkkamer van Ad hebben we mooi zicht op het project en op, zoals Ad dat noemt, de enorme bouwkracht die hier in korte tijd is verzet. Spoorzone Delft is een project met een lange aanloop. Al sinds 1988 werden er eerste plannen gemaakt, gewikt, gewogen, afgewezen en opnieuw geschreven. Bij een infraproject dat dwars door het centrum van een ruim 750 jaar oude stad loopt, denk je bij een ‘lange aanloop’ al gauw aan weerstand vanuit de omgeving, maar in Delft is het tegendeel waar. In 2003 halen de actievoerders van ‘Spoortunnel Delft NU’ in een maand tijd ruim 10.000 handtekeningen op van medestanders. En dat heeft effect. Want in 2009 kan dan eindelijk de eerste schop in de grond. ‘Dergelijk draagvlak is heel bijzonder’, zegt Ad hierover. ‘Je zult wel niet zoveel aan omgevingsmanagement hoeven doen?’, hoort hij wel eens. ‘Juist extra veel,’ antwoordt Ad steevast. ‘Een basis als deze moet je koesteren.’

Tunnelbuis

Een nieuwe treintunnel en een ondergronds station moeten de overlast van 350 treinen per dag voor de omwonenden wegnemen. De ruimte boven de grond wordt opnieuw ingericht met een nieuw stadskantoor, woningen, een stadspark en waterpartijen. De 2300 meter lange tunnel wordt daarom aangelegd met twee buizen, elk voor twee sporen. In eerste instantie wordt er maar één tunnelbuis ingericht. ‘Deze buis wordt begin 2015 in gebruik genomen.’ De tweede buis is onderdeel van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer (PHS). Het programma dat als doel heeft de Nederlandse spoorcapaciteit beter te benutten, en waar mogelijk ook te laten groeien. Voor het traject tussen Rotterdam en Den Haag zit dit programma nog in de planfase. Wanneer dat in uitvoering gaat zal ook de tweede buis worden ingericht met twee sporen.

Van alle markten thuis

Ook bij die planfase is Ad betrokken. En ook dat is iets wat tekenend is voor hem; hij lijkt van alle markten thuis. In de 28 jaar die hij nu voor ‘het bedrijf’ werkt heeft hij vele kanten van de infrawereld gezien. Ooit begonnen als projectleider meettechniek bij het onderdeel dat toen nog van NS was, weet hij hoe het is om echt met de voeten in de ballast te staan. Maar ook hoe de assetmanagers, die het eigendom beheren en onderhouden, tegen de producten aan kijken die ze overgedragen krijgen. Omdat Ad na een jaar of 10 wel wat anders wilde, heeft hij toen binnen de organisatie een overstap gemaakt naar de projectenafdeling, eerst nog aan de voorkant als planontwikkelaar en daarna echt het projectmanagement in. Het eerste project waaraan hij in de uitvoering heeft meegewerkt was het op dat moment niet zo populaire project; de Betuweroute. ‘De HSL-Zuid was sexy’, zegt Ad, ‘die goederenroute niet.’ Hij werd manager Systeem Integratie en verantwoordelijk voor het testen en in bedrijf stellen van de lijn. Na een klein zijstapje als lijnmanager, is hij nu weer terug in projectenland. De plek waar zijn hart toch het hardst voor lijkt te kloppen. ‘Dit is waar het om gaat.’ Hij wijst naar de bouwput voor zijn raam. ‘Hier gebeurt het.’

Je hoeft nu alleen nog de politiek in en dan heb je alle facetten rondom een project wel geraakt. Heb je daar voordeel van als projectmanager?

‘Het is geen voorwaarde, maar ik merk wel dat het me helpt om mijn werk goed te kunnen doen. Ik weet hoe het is om in weer en wind midden in de nacht op een laddertje te staan en aan een bovenleiding te werken en dus ook waarom dat soms een beetje tegen kan zitten. Ik weet ook wat het voor de beheerder betekent als er tijdens het project te weinig nagedacht wordt over het werk dat hij op zijn bord krijgt. Ik weet hoe frustrerend het voor een projectorganisatie kan zijn als de koers van het moederbedrijf niet lijkt aan te sluiten op de koers van het project. Maar ik ken ook de dilemma’s die de koers van de lijnorganisatie soms kunnen bepalen.’

Maar hoe helpt al die kennis je dan? Het kan je ook afleiden.

‘Hierdoor weet ik dat elke situatie niet één, maar vele waarheden kent. Ik heb gemerkt dat je sneller tot een oplossing komt wanneer je al die waarheden in die oplossing mee laat wegen. Het helpt me om begrip over en weer te kweken en zo te voorkomen dat onenigheid tot vertraging leidt. Je kunt best onenigheid hebben zonder dat het werk er onder lijdt, als je er maar voor zorgt dat het gesprek over die onenigheid ook gaande blijft. En door mijn ervaring in zowel de voor als achterkant van een project kan ik ook inhoudelijk betere keuzes maken. Ik weet wat er nodig is voor goed onderhoud en beheer, maar ook wat we nu al kunnen doen voor het onderdeel van het project dat nog in de planfase zit.’

Toen je tweeënhalf jaar geleden begon als projectmanager deden jullie als project mee aan de Team Spiegel en op dit moment ben jij een van de twaalf deelnemers van het Topprogramma van Neerlands diep. Op welke manier helpt deelname aan dit soort trajecten jou om je werk beter te kunnen doen?

‘De Team Spiegel was voor mij vooral heel waardevol omdat het mij als nieuwe projectmanager direct een heel goed beeld van het project verschafte met al haar sterke en minder sterke punten.’

Noem eens een minder sterke punt.

‘Dat we moeten blijven investeren in de relatie met de gemeente. Dat is goed om te weten als je begint.’

En wat heb je aan het Topprogramma?

‘Dat volg ik nu en dat is nog niet zo lang bezig, maar waar ik het voor wil gebruiken, is om meer zicht te krijgen op de politiek bestuurlijke kant van het project. Spoorzone Delft heeft een vrij ingewikkelde projectgovernance. Wij hebben de opdracht van het Rijk om een spoortunnel te bouwen waar de gemeente fors aan mee moet betalen. Daarnaast heeft de gemeente nog een aantal bijbestellingen, als een parkeergarage en de inrichting van de openbare ruimte, waarvoor wij de gedelegeerde opdrachtgever zijn. Dan is er nog de gebiedsontwikkeling die de gemeente na ons verder gaat uitvoeren, maar waar wij de basis structuur voor neerleggen. In een dergelijke politieke arena kan een aanvankelijk schijnbaar klein politiek belang soms ineens grote gevolgen hebben voor de vordering van je project. Ik wil beter zicht krijgen op hoe de politieke hazen lopen, en vooral ook op de invloed die ik erop uit kan oefenen.’

En wat heb je meegenomen uit de Betuweroute?

‘Behalve een geweldige ervaring, heb ik de aanpak van Systeem Integratie die we daar handhaafden en het risicogestuurd projectmanagement meegenomen.’

Hoe gaat die aanpak van Systeem Integratie jou helpen?

‘Er is in Nederland de laatste jaren geen tunnel gebouwd die zonder problemen is geopend. Het is tegenwoordig veel belangrijker dan vroeger dat je kunt aantonen dat je tunnel technische installaties werken en veilig zijn. Kun je dat niet, dan loop je kans dat de tunnel niet in gebruik genomen mag worden en het project dus enorme vertraging oploopt. En juist dat aantonen, is heel lastig bij projecten die zo’n lange looptijd hebben. In vijftien jaar kan er een hoop veranderen. In het V model dat we bij de Betuweroute en nu ook in Delft voor Systeem Integratie gebruiken, ondervang je dit probleem. Alle stappen die je zet verifieer je met de eisen en wensen die er ooit aan gesteld zijn en je zet geen nieuwe stap voordat de voorgaande gevalideerd is. Zo controleer je bij elke stap of de wens nog in lijn is met de verwachting. Dit voorkomt verrassingen op het eind. Want het zijn de verrassingen die vertragingen veroorzaken.’

En waarom risicogestuurd projectmanagement? Is dat niet hetzelfde als iemand die in de auto zit en niet naar het einddoel stuurt, maar steeds bezig is met het voorkomen van een lekke band?

‘Nee het is iemand die in een auto zit en er aan gedacht heeft om een reservewiel mee  te nemen en het nummer van de Wegenwacht op zak heeft.’

Is rekening houden met je risico’s dan niet gewoon projectmanagement? Iets wat iedereen eigenlijk gewoon zou moeten doen.

‘Voor mij wel. Ik zou het niet anders kunnen, het is de kurk waar ons project op drijft. Als je je mogelijke risico’s goed in kaart brengt en daar de juiste beheersmaatregelen bij bedenkt en hier ook tijd en geld voor reserveert dan geeft dat een betrouwbare basis voor je projectsturing. Daarvan ben ik overtuigd.’

 

Aan het eind van het gesprek, als het interview eigenlijk al voorbij is, vertelt Ad een mooi verhaal. Het is het verhaal van een dorpje in Brabant dat tijdens de kerstvakantie dolgraag een ijsbaan wilde. Het moest een ijsbaan worden voor iedereen en door iedereen. Niemand zou er aan verdienen zodat iedereen ervan kon genieten. Sponsors werden benaderd om te investeren, sommigen moesten zelfs teleurgesteld worden omdat de reclameborden op waren. De ijsbaan is er gekomen en het was een groot succes. Meer dan honderd vrijwilligers hebben er drie weken lang bijna dag en nacht aan gewerkt om dit mogelijk te maken. En het dorp wil volgend jaar weer een ijsbaan. Toch is het maar de vraag of dat lukt. Het project heeft namelijk een behoorlijk financieel verlies geleden. Dit verhaal van Ad gaat over zijn eigen dorp en het verlies werd geleden door de stichting waar hij voorzitter van is.

Hoe kan dat nou? Een project met zo veel draagvlak en zo’n ervaren projectleider?

‘Ja zo zie je maar. Wat ik hiermee wil zeggen: draagvlak en goede mensen alleen is niet voldoende in een project. Want hoe klein ook, alle facetten van een complex project zaten erin. Van ondernemers en leveranciers die zich niet aan de afspraken hielden. Tot klagende omwonenden waardoor we van de burgemeester minder lang open mochten blijven en horecaomzet misliepen. Tot onvoorziene kosten als stormschade en de hoeveelheid diesel die nodig was om de tent warm te houden. Wij wilden de ijsbaan zo graag dat we onze ogen onbewust gesloten hebben voor de dingen die mis konden gaan. En dat was nu juist de valkuil. Het klinkt misschien overdreven, maar goed risicogestuurd projectmanagement had een financiële strop kunnen voorkomen.’

Meer informatie

Spoorzone Delft is één van de twintig projecten uit het netwerk van Neerlands diep.
Kijk voor meer informatie op deze website bij projecten of op www.spoorzonedelft.nl.

Reageer

Ook interessant

  • Anders samenwerken met je stakeholders in de Nd Opgave-impuls

In de Nd Opgave-impuls staat het werken aan een complexe opgave samen met het stakeholderveld centraal. Het programma helpt teams het veld in kaart te brengen, stakeholders uit te nodigen en collectief eigenaarschap te creëren rond een opgave. Vijf teams rondden het programma – tot dan nog de Nd Transitiechallenge – begin van dit jaar […]

lees meer
  • Zuidasdok OVT gespiegeld door collega’s

Station Amsterdam Zuid groeit snel en wordt naar verwachting het op een na grootste station in Amsterdam. Een gezamenlijk programma van Rijkswaterstaat, ProRail en Amsterdam richt zich op het ondergronds brengen van de A10-zuid bij de Zuidas. Het project Zuidasdok is in 2020 omgevormd tot een programma-organisatie met afzonderlijke projectonderdelen. Het eerste project, de OV […]

lees meer
  • Nieuws
  • Er was eens… Nd Teams 2024

De laven sliepen nog, Holle Bolle Gijs had zijn buik nog vol. De Efteling lag er nog stil bij toen een Arabische poortwachter op de vroege morgen de deelnemers van Nd Teams 2024 naar hun bestemming begeleidde. Sommigen konden hun bijna kinderlijke enthousiasme niet bedwingen. En terecht. Hoe vaak komt het nou voor dat je […]

lees meer